Page 104 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Çalışmalarında Coğrafi Bilgi Sistemleri ve
Uzaktan Algılama Teknolojilerinin Kullanımı

A = Yıllık Ortalama Toprak Kaybı (t ha⁻¹ y⁻¹),
R = Yağış Aşındırma Faktörü (MJ mm ha⁻¹ h⁻¹y⁻¹),
K = Toprak Erozyon Duyarlılığı Faktörü (t ha h ha−1 MJ−1 mm−1),
C = Arazi Örtüsü ve Kullanımı Faktörü,
LS = Eğim Uzunluğu ve Dikliği Faktörü,
P = Erozyon Kontrol Faktörü
Çalışmanın sonuçlarına göre, ülkemizde her yıl yaklaşık 642 milyon ton toprak
su erozyonu dolayısıyla taşınmaktadır. Bu miktar, ortalama olarak hektarda yıllık
8,24 ton toprağa karşılık gelmektedir. Su erozyonu şiddet sınıflarına göre ülke
yüzölçümünün %60,28’inde çok hafif, %19,13’ü hafif, %7,93’ü orta, %5,97’si
şiddetli ve %6,7’si çok şiddetli erozyon sınıfında olduğu tespit edilmiştir. Arazi
kullanım durumuna göre %53,66 mera alanlarında, %38,71 tarım alanlarında ve
%4,17 orman alanlarında toprak yer değiştirmektedir.
Alparslan ve Küçükönder (2021) tarafından su erozyonunun yoğun olduğu
bölgelerden olan Kaman Deresi alt havzasında erozyon duyarlılığını tespit
etmek için “Kaman Deresi Alt Havzasının Erozyon Duyarlılığı” adlı çalışma
yapılmıştır. Bu çalışmada Japon uzaktan algılama cihazı olan Gelişmiş
Uzaydan Gelen Termal Emisyon ve Yansıma Radyometresi (ASTER) sayısal
yükseklik modeli, RUSLE metodu, TRMM 3B43 ve GloREDa yağış uydu verileri
kullanılmıştır. ASTER verileri, coğrafi verileri oluşturmak, düzenlemek, analiz
etmek ve görüntülemek için kullanılan ArcMap yazılımı ile analiz edilmiştir.
Erozyon neticesinde taşınan sediment, iklim verileri ve topoğrafik özellikler
arasındaki ilişkiyi ele alan Modifiye Fournier İndeksi (MFI) kullanılmıştır.
Modifiye Fournier İndeks: Aylık ve yıllık toplam yağış verilerine dayanmaktadır
(Arnoldus, 1977).
(9)
• Pi; Aylık yağış miktarı (mm)
• Pi; Toplam yıllık yağış (mm)
RUSLE metodunda yer alan parametrelerden;
• Yağış aşındırma faktörü (R), TRMM Çoklu Uydu Yağış Analizi, TRMM-PR,
VIRS, Tropikal Yağış Ölçüm Misyonu (TRMM) Mikrodalga Görüntüleyicisi
(TMI) üzerinden elde edilmiştir.
• Arazi Örtüsü Faktörü (C), Landsat 8 OLI uydu görüntüleri üzerinden
NDVI metoduyla hesaplanmıştır.
Cr = (− NDVI + 12) (10)
• Cr: Arazi örtüsü faktörü,
NDVI: ((Band 5 – Band 4) / (Band 5 + Band 4)) (11)

103
Yıl 3 / Sayı 5 / Ocak-Haziran 2024