Page 89 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Aslı Ulubaş Hamurcu

bir boyut özelinde farklı göstergeler tariflenerek, yıl bazında değerlendirmeye
dahil edilen şehirlere özel Cities in Motion Index (CIMI) değerleri hesaplanmış,
1
bu hesaplamalara göre de şehirler sıralanmıştır. 2014-2022 yıllarını kapsayan bu
çalışma, Türkiye’deki önemli büyükşehirler hakkında özet bir çerçeve sunması
nedeniyle dikkate değerdir. Bilindiği üzere ülkemizde nüfus bakımından
ilk beşte yer alan büyükşehirler sırasıyla İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve
Antalya’dır. Çalışmada her ne kadar İzmir ve Antalya’ya yer verilmemiş olsa
da özellikle İstanbul ve Ankara hakkında son 9 yıla, Bursa ili için ise 2014-2017
yıllarına ait kapsamlı bir durum değerlendirmesi ortaya konulması bakımından
önemlidir.
2019 yılında 96 gösterge ve 174 şehir özelinde gerçekleştirilen
değerlendirmede İstanbul 118. (CIMI=45,85) ve Ankara 135. (CIMI=39,61)
sırada yer almıştır. (IESE Business School University of Navarra Center for
Globalization and Strategy, 2019). Bir önceki yıla kıyasla İstanbul’un genel
olarak bütün boyutlar özelinde gerilemeye girdiği, özellikle sosyal uyum ve
yönetişim konularında ciddi bir kayıp yaşadığı dikkat çekicidir. Ankara özelinde
ise ekonomi boyutundaki gerileme en dikkat çekici göstergelerin başında
gelmektedir. Diğer boyutlarda da ciddi bir gerileme olduğu görülmektedir.
2020 yılında gösterge sayısı 101’e yükselmiş ancak şehir sayısı sabit kalmıştır.
Bu değerlendirmede İstanbul 129. (CIMI=43,03) ve Ankara 136. (CIMI=40,56)
sırada yer almaktadır (IESE Business School University of Navarra Center for
Globalization and Strategy, 2020). 2020 yılında İstanbul’un uluslararası erişim
konusunda sahip olduğu potansiyeli ön plana çıkarttığı; ancak sosyal uyum
konusunda oldukça kritik öneme sahip oranda gerilediği tespit edilmiştir. Bu
düşüşü çevre, ekonomi ve beşerî sermaye konuları izlemektedir. Ankara’nın
ise genel olarak bütün boyutlarda gerilemeye devam etmesi dikkat çekicidir.
Bu boyutların başında ekonomi, uluslararası erişim ve çevre gelmektedir. Son
olarak, 2022 yılında 112 gösterge ve 183 şehir özelinde yapılan değerlendirmede
İstanbul 92. (CIMI=52,00) ve Ankara 123. (CIMI=41,44) sırada yer almaktadır
(IESE Business School University of Navarra Center for Globalization and
Strategy, 2022). Genel olarak bakıldığında, 2022 senesinde İstanbul’un hızlı bir
yükselişe geçtiği görülmektedir. Genel sıralamada 5. sırada yer alan Berlin’den
özellikle uluslararası erişim konusunda oldukça ileride olması dikkat çekicidir.
Öte yandan, sosyal uyum, hareketlilik-ulaşım, çevre ve teknoloji konuları hala
önemli sorun alanları olarak önemini korumaktadır. Ankara’da ise ilerleme kat
edilen tek boyutun hareketlilik-ulaşım olması, uluslararası erişim, teknoloji
şehir planlama ve sosyal uyum konularında ise gerileme olması kritik öneme
sahiptir.

1 2021 yılına ait bir değerlendirme bulunmamaktadır. Ülkemizde 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler
Stratejisi ve Eylem Planı’nın (UAŞSEP) 2019 yılında yürürlüğe girmiş olması göz önünde bulundu-
rularak, bu tarihten sonraki CIMI değerlerine odaklanılmıştır.

74 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi