Page 91 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Aslı Ulubaş Hamurcu

2. Akıllı Şehirler ve Kentsel Dönüşüm: Ulusal Stratejiler, Hedefler

ve Uygulamalar

Ülkemizde akıllı şehircilik konusunda 2003 yılından itibaren gerçekleştirilen
adımlar göz önünde bulundurulduğunda 2020-2023 UAŞSEP, gerek kapsadığı
stratejik amaçlar gerekse de bu amaçları gerçekleştirmek için ortaya koyduğu
somut ve detaylı eylemler ile bu eylemleri ölçme ve değerlendirmeye ilişkin
performans göstergeleri bakımından farklılaşmaktadır. Bu nedenle, bu kısımda,
akıllı şehirlerin ulusal tarihçesine yer vermek yerine 2020-2023 UAŞSEP’e ilişkin
kısa bir aktarım yapıldıktan sonra ilgili eylem planının kentsel dönüşüm ile
kurduğu ilişki ve de bu ilişkinin ışığında ortaya çıkan güncel uygulama örnekleri
aktarılmaktadır.

2.1. 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı (UAŞSEP) ve
Kentsel Dönüşüm ile İlişkisi
2020-2023 UAŞSEP’te akıllı şehir kavramı “paydaşlar arası işbirliği ile hayata
geçirilen, yeni teknolojileri ve yenilikçi yaklaşımları kullanan, veri ve uzmanlığa
dayalı olarak gerekçelendirilen ve gelecekteki problem ve ihtiyaçları öngörerek
hayata değer katan çözümler üreten daha yaşanabilir ve sürdürülebilir
şehirler ” olarak tanımlanmıştır (T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2019: 20).
2
Bu tanım kapsamında, akıllı şehir bileşenleri tariflenerek iki ana başlık altında
gruplandırılmıştır. Bunlardan ilki akıllı şehir yönetimidir. Bu başlık altında
5 ana bileşen bulunmaktadır: (1) yönetişim; (2) strateji yönetimi; (3) politika
yönetimi; (4) bütüncül hizmet yönetimi; (5) iş yönetimi. Diğer başlık ise akıllı
şehir uygulamalarıdır. Bu başlık altında ise toplamda 16 bileşen bulunmaktadır.
Bunlar: (1) akıllı çevre; (2) akıllı güvenlik; (3) akıllı insan; (4) akıllı yapılar; (5) akıllı
ekonomi; (6) akıllı mekân yönetimi; (7) akıllı sağlık; (8) akıllı yönetişim; (9) bilgi
teknolojileri; (10) akıllı ulaşım; (11) akıllı enerji; (12) iletişim teknolojileri; (13)
bilgi güvenliği; (14) akıllı altyapı; (15) afet ve acil durum yönetimi; (16) coğrafi
bilgi sistemleridir.
2020-2023 UAŞSEP kapsamında belirlenen vizyon ise “hayata değer katan
yaşanabilir ve sürdürülebilir şehirler”dir. Bu vizyonun hayata geçirilmesine ilişkin
toplamda 4 stratejik amaç, 9 hedef ve 40 eylem tariflenmiştir. Bu eylemlerin 12
tanesi çok yüksek, 16 tanesi yüksek, 12 tanesi ise orta seviyede kritik öneme
sahip olarak tanımlanmış ve önceliklendirme durumunda bu seviyelerin dikkate
alınması gerektiği ifade edilmiştir. Akıllı şehirlerin hayata geçirilmesinde yerel
yönetimler, sivil toplum kuruluşları, özel sektör ve üniversiteler merkezi yönetim

2 2020-2023 UAŞSEP kapsamında şehir, nüfusu 50.000 ve üzeri olan yerleşim birimlerine (il, ilçe)
ait kentsel alanlar olarak tariflenmiştir. Öte yandan, “tarım, sanayi, turizm ve hizmet gibi sektörler-
de yoğun faaliyet gösteren ve nüfusu dönemsel olarak 50.000 ve üzeri olan kentsel alanlar” da bu
kapsamda değerlendirilmektedir.

76 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi