Page 369 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Fatih Kara

Resim 3. Faylar, Düzce Ovası’nı alttan ısıtmakta, havalandırmakta ve minerallerle besle-
mektedir. Ovanın ortasına 19. yüzyılın sonlarında kurulan Düzce deprem ve taşkın afetleri
yaşarken; hemen bitişiğinde kaya üzerindeki Konuralp bu afetlerden etkilenmemektedir.

2020 yılında meydana gelen Elazığ-Sivrice depremi kayadaki 4000 yıllık
Harput’ta değil son yarım yüzyılda imara açılan Uluova, Kuzova ve Altınova
7
ile Malatya’nın Battalgazi Ovası’nda yıkmıştır . Aynı yıl Sisam (Samos)
Adası’nda oluşan depremin de 90 km uzaktaki Bornova’yı (Burunova’yı) yıktığı
unutulmamalıdır; arada bulunan sağlam kaya üzerindeki bir milyondan fazla
yapı ise etkilenmemiştir . 2800 yıllık ve kireç taşı üzerine kerpiçten yapılmış
8
Van Kalesi’nin de bölgede 30-40 yılda bir oluşan büyük depremleri hasarsız
atlatması rastlantı olamaz. Üstelik kaleyi ada görünümüne sokan ovada
Urartu, Selçuklu ve Osmanlı medeniyetlerine ait yapıların depremlerle ovaya
gömüldüğü gerçeği ortadayken... Benzer şekilde, 1999 yılında Kocaeli’de
meydana gelen deprem, merkez üssü bitişiğindeki Kocaeli yamaçlarında tek
bir evin camını bile kırmazken, 160 km uzaklıkta eski adı Göltarla olan Avcılar’da
ve 250 km uzaktaki Tekirdağ’da ovalarda yıkıma yol açmıştır .
9
6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremler
ovaların tarım için, kayalık zeminlerin yerleşim için kullanılması gerektiği
gerçeğini bir kere daha gözler önüne sermiştir (Resim 4). Asrın felaketi olarak
adlandırılan Kahramanmaraş depremlerinde, merkez üssünün bitişiğinde
ancak sağlam kaya zemin üzerindeki yapılar hasar almazken, 160 km
uzaktaki Malatya Beydağı akarsu çökelleriyle oluşmuş kırıksız (fayı olmayan)
ovadaki yapılar ve yine heyelanlarla oluşmuş Bostanbaşı (Yeşilyurt) yıkılmıştır;
yaklaşık 200 km uzaktaki Urfa’nın Harran Ovası’ndaki yapılar yıkılmıştır .
10

7 Sözlü görüşme: Prof.Dr. İlyas Yılmazer, 19-20 Mart 2023.
8 Sözlü görüşme: Prof.Dr. İlyas Yılmazer, 19-20 Mart 2023.
9 Sözlü görüşme: Prof.Dr. İlyas Yılmazer, 19-20 Mart 2023.
10 Sözlü görüşme: Prof.Dr. İlyas Yılmazer, 19-20 Mart 2023.

354 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi