Page 327 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Dilara Yılmaz - Sevgi Öztürk

Yeşil alanların iklim değişikliği perspektifinden en önemli katkılarından
biri de kentte yaşayanların yaşam kalitelerini yükseltmeleridir. Kentsel ısı
adasının etkisiyle sıcaklıklardaki artış, insanların termal strese karşı savunmasız
olmalarına neden olmaktadır. Bu nedenle, kentlerin günümüzde ve gelecekte
sürdürülebilir bir gelişme sağlayabilmesi, kirliliğin azaltılması, ısıl konforun
sağlanması için kentsel yeşillendirme politikalarına öncelik vermeleri önemli
bir gerekliliktir (Gago vd., 2013; Filho vd., 2018; Antoszewski vd., 2020; Filho
vd., 2020).

4.2. Mimari Tasarım ve Albedo
Albedo kavramı, bir yüzeyin üzerine düşen elektromanyetik enerjii
yansıtma kapasitesini yani yüzeyin yansıtma gücü olarak ifade edilmektedir.
Her bir unsurun yüzey alanına, dokusuna ve rengine bağlı olarak albedo
değerleri değişmektedir. Açık bir renge sahip cisim yüksek bir albedoya sahip
olduğundan ona çarpan ışığın çoğunu yansıtırken, koyu renge sahip cisimler
düşük bir albedo değerine sahip olduğundan çarpan ışığın çoğunu emer. Bir
yüzeyin albedo değeri arttıkça yüzey sıcaklığı düşmektedir. Düşük albedo
değerine sahip malzemelerin kullanılması ise ortam sıcaklığını düşürmektedir.
Albedo değeri düşük ve yüzey sıcaklığı yüksek olan malzemeler kentsel
ortamlarda daha yüksek radyasyon enerjisi yaymaktadır. Tüm bu durumlar
kentsel ısı adası oluşumunu da etkilemektedir. Kentleşmenin yüzey albedosu
üzerinde birçok etkisi bulunmaktadır. Kentleşmenin etkisiyle, yüzey geometrisi
değişerek, kışın kar örtüsünün azalmasına ve özellikle koyu renkli karanlık
yüzeylerin eklenmesiyle albedo değerinin değişmesine neden olmaktadır
(Bazrkar vd., 2015).
Uydu görüntüleri kullanarak yüzey albedo değerlerinin hesaplanması
mekânsal açıdan tespiti, özellikle yerel ölçekte arazi örtüsü değişikliklerinin
etkilerini anlamada önem taşımaktadır. Yüzey albedo değerindeki değişimler,
karasal enerji dengesinde önemli bir rol oynamaktadır (Myhre vd., 2005;
Flanner vd., 2011). Albedo değerleri 0 ile 1 arasında değişmektedir. Albedo
değeri 1’e yaklaştıkça yüzeyin depoladığı enerji miktarı, yani kentsel ısı adası
oluşumuna etkisi de azalmaktadır (Levinson ve Akbari, 2001). Albedo, kentsel ısı
adası oluşumuna doğrudan etki eden en önemli faktörlerden biri olarak kabul
edilmektedir. Kentsel ısı adası etkisinin azaltılması için uygulanması gereken
temel stratejilerden biridir. Hem albedo değeri hem de bitki yoğunluk miktarı
arttıkça, yüzey sıcaklık değeri de azalmaktadır. (Oke, 1982; Albers vd., 2015).
Kentlerde ağırlıklı olarak asfalt kaplamalar kullanılmaktadır. Asfalt
malzeme hızlı inşaat, pürüzsüz yüzey ve düşük gürültü açısından avantajlı
olmasına rağmen, yüzey sıcaklıklarının artmasına neden olmaktadır (Du
vd., 2018; Tsoka vd., 2018). Bunun yerine yansıtıcı kapsamalar kullanılması

312 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi