Page 328 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Kentsel Isı Adası Etkisinin Sistematik Bir İncelemesi:
Kentsel Form, Peyzaj Ve Planlama Stratejileri

emilen güneş enerjisini ve aynı zamanda yüzey sıcaklığını azaltmada uygun
maliyetli bir yaklaşımdır. Özellikle beyaz veya açık renkli kaplamalar ile
yüzey pürüzsüzlüğünün azaltılması, yüzey yansıması yoluyla yüzey sıcaklığını
düşürmede en etkili yaklaşım olarak kabul edilmektedir (Qin ve Hiller, 2014;
Santamouris, 2013; Qin, 2015; Cheela vd., 2021).
Kentsel alanlarda insanların sıklıkla kullandıkları kaldırımların termal
özellikleri, yüzey malzemelerinin albedo, termal iletkenlik gibi termal ve
yansıtıcı özelliklerinden, iklimsel koşullar ve coğrafi konuma göre farklılık
göstermektedir. Fakat kaldırımların albedosu yüzey malzemesine göre
değişiklik gösterse de genel olarak gri renkte ve 0,35-0,40 arasındadır. Zaman
geçtikçe kaldırımın yüzeyi aşındıkça albedo değeri azalmaktadır. Kaldırım
yüzeyinde kir birikmesi de albedo değerini düşürmektedir. Bu nedenle
belirli aralıklarla kaldırımların bakımlarının yapılması ve uygun malzemelerle
onarılması önemlidir (Qin vd., 2018; Qiao vd., 2020; Cheela vd., 2021).
Geleneksel mimariye sahip kaplama malzemeleri, koyu yüzeyleri ve termal
özellikleri açısından güneş ışınımını depolamaktadır. Yaz aylarından ise bu
süreçten dolayı sıcaklıklar artmaktadır. Albedo değerinin yüksek olduğu yansıtıcı
malzemelerin kullanılması, kentsel ısı adası etkisini azaltmada etkili stratejilerden
biridir. Kentlerde termal konforu artırmaya yönelik yansıtıcı ve buharlaşan yüzey
kapmalara ilişkin araştırmalar devam etmektedir (Cheela vd., 2021).

5. Sonuç ve Değerlendirme

Çalışma, iklim değişikliğinin kentler üzerindeki en büyük etkisi olan kentsel
ısı etkisi ele alınarak, kentsel form ve peyzaj ilişkisi çerçevesinde planlama
politikalarını yönlendirebilecek stratejilerin sistematik bir incelemesini
sunmaktadır. İnsanlığı küresel ölçekte tehdit eden kentsel ısı adasına karşı çok
boyutlu ve çok kapsamlı önlemler alınması gerekmektedir. Kentleşme ve nüfus
yoğunluğunun artması sonucunda hızla büyüyen kentleri daha sürdürülebilir
kılmak, küresel ölçekte büyük bir endişe kaynağı olan iklim krizi süreciyle uyum
içerisinde olan, sürdürülebilir kentler çerçevesinde oluşturulacak planlama
stratejileri ile dirençli kentler oluşturmak önemli bir gerekliliktir. Kentler
ulaşım, ısınma, ticari ve endüstriyel faaliyetleri nedeniyle kırsal alanlara göre
daha fazla enerji tüketmektedir. Bu yüksek tüketim kentsel ısı adası etkisinden
kaynaklanmaktadır. Bu nedenle sürdürülebilir kentsel gelişmenin sağlanması
amacıyla kentlerde ısı adası etkisini azaltıcı önlemlerin alınması önemli bir
gereklilik olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle kentlerde bulunan gecekondu
bölgeleri pek çok afet riskine açık alanlar olduğu için iklim değişikliği sürecinde
de kentlerin olumsuz yönde daha fazla etkilenmesine neden olmaktadır.
Kentsel ısı adası etkisinin yapılaşmanın alanlarda daha yoğun olduğu göz
önüne alındığında, kentsel ısı adası etkisini azaltıcı politikaların kentsel

Yıl 2 / Sayı 4 / Temmuz 2023 313