Page 203 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

İrşade Aydoğdu Gürbüz - Banu Aslan

Söz konusu depremler 11 ilimiz dışındaki bazı illerimizi de etkilemiş olup,
hasar tespit çalışmaları neticesinde; Bingöl, Kayseri, Mardin, Tunceli, Niğde
ve Batman illerimizde yer alan bazı yerleşim birimlerinde az, orta veya ağır
derecede hasar gören binalar olduğu tespit edilmiştir.
Bu nedenle, bahsi geçen illerimizde hasar meydana gelen binaların
bulunduğu yerleşim yerleri de Genel Hayata Etkili Afet Bölgesi kabul
edilmiştir.” duyurusu ile 17 il ve bir ilçeyi kapsayacak şekilde genişletilmiştir
(“AFAD”, 2023).
Görüldüğü üzere şehrin ve ilçenin sadece belli bir bölgesinde hasara
sebep olan afetler sonrası şehrin tamamı için genel hayata etkililik kararı
alınmıştır. Bu nedenle genel hayata etkili afet bölgesi ilan edilen şehirlerdeki
tüm yapılar (yaklaşık olarak 2.340.000 bina) hasar tespit ekiplerince tek tek
gezilerek kontrol edilmiştir. Yapılan tespitlerde bu durumun depremlerden
etkilenmeyen bölgelerde bile tespit yapılmasına neden olduğu görülmüştür.
Ülkemiz kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması gerekmektedir. Bu durum
ciddi kaynak israfına yol açmaktadır. Ayrıca her yerin incelenmesi sebebiyle
vatandaşlarca yapılan çalışmanın bir performans analizi olduğu, yapısının
bundan sonraki depremlere de dayanıklı olduğuna dair bir algı oluşturmaktadır.
Bu sebeple vatandaşlar tarafından başka depremlerde hasar alabilecek yapıları
için performans analizi yaptırılmamaktadır.
Doğal afetlerin ardından yapılan hasar tespiti çalışmaları, etkili bir müdahale
ve iyileştirme sürecinin temelini oluşturur. Bu süreç, hasarın hızlı bir şekilde
tespit edilmesini, hasar derecesinin belirlenmesini ve kaynakların etkin bir
şekilde yönlendirilmesini gerektirir
Bu denli kapsamlı bir hasar tespit taraması için yeterli insan kaynağının
bulunmasında da sıkıntılar yaşanmış olsa da Kahramanmaraş depreminde hasar
tespit çalışmaları kapsamında hasar tespit yazılımından (HTS) alınan verilere göre
yaklaşık 8.000 teknik personel görev yapmıştır. Bu kişiler; çeşitli kamu kurum ve
kuruluşları, yapı denetim ve laboratuvar kuruluşları, belediyeler, üniversiteler ve
mühendis odaları kayıtlarından yazışmalar ile talep edilerek görevlendirilmiştir.
Tüm bu teknik personellerin lojistik-tedarik ihtiyaçları ve koordinasyonları
ise YİGM tarafından sağlanmıştır. Ülkede yer alan tüm inşaat mühendisi ve
mimarların elektronik kaydının bir veri tabanında yapılması ve bilgilerin güncel
kalması açısından bu kişilerin belirli aralıklarla eğitime tabi tutulması halinde
koordinasyonun daha kolay sağlanabileceği düşünülmektedir.
Ayrıca hasar tespit çalışmaları sürerken inceleme sonuçları hasartespit.csb.
gov.tr adresi üzerinden yayınlanmaya başlanarak vatandaşlar bilgilendirilmiştir.
Afetten etkilenen illerimizde artçı depremler sonrası etkilenen alanlarda
yeniden tespit yapılmış olup, buna rağmen genel olarak kesin hasar tespiti 45
gün, itiraz tespit süresi 20 gün sürmüştür.

188 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi