Page 201 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

İrşade Aydoğdu Gürbüz - Banu Aslan

nakdi ve ayni yardımların temelini oluşturur. Hasar tespit çalışması binaların
muhtemel afetler karşısında ki davranışını, performansını ve riskini ortaya koyar
nitelikte ve kapsamda değildir (Hasar Tespit Genelgesi, 2014).
Günümüzde hasar tespit çalışmaları akademisyenlerce kabul görmüş
Boğaziçi, İTÜ ve Yıldız Teknik Üniversitelerince hazırlanmış hasar tespit
metodolojisi kapsamında yapılmakta olup, afet etkisi belirleme çalışması (ön
hasar tespit), kesin hasar tespit çalışması ve itiraz kesin hasar tespit çalışması
olmak üzere üç aşamadan oluşmaktadır.
Artçı ve müstakil depremler devam ederken, bu sürecin yönetilmesi kendi
içinde birtakım zorluklar da barındırmaktadır. Bu nedenle teknolojinin tüm
imkânlarından faydalanılarak, birçok veri tabanı ile entegre olarak tasarlanan
hasar tespit yazılımı (HTS) kullanılmaktadır. Bu yazılım, doğal afetlerin ardından
hızlı ve doğru hasar tespiti yapmayı hedefler. Aşağıda, hasar tespit yazılımının
bazı özellikleri yer almaktadır:
1.Kapsamlı Veri tabanı: Deprem, sel, yangın gibi afetlere ilişkin verilere
erişilebilir durumda olup, veri tabanında ülkede gerçekleşen tüm afetlerle ilgili
bilgiler yer alır.
2.Saha İnceleme Modülü: Yazılım, saha inceleme ekiplerinin hasar tespiti
verilerini toplamasını ve kaydetmesini sağlayan ve tabletler üzerinden
kullanılan bir modül içerir. Bu modül, ekiplerin saha çalışmalarını daha verimli
bir şekilde sürdürmelerine yardımcı olur.
3.Veri Analizi ve Raporlama: Yazılım, toplanan hasar tespit verilerini analiz
ederek objektif bir hasar değerlendirmesi yapar. Bu değerlendirme sonuçları,
raporlar halinde sunulur ve karar vericilerin hızlı ve etkili bir şekilde müdahale
yapmasını sağlar.
4.Haritalama ve Görselleştirme: Yazılım, hasarlı bölgeleri haritalar üzerinde
görselleştirir. Bu sayede, hasarlı alanların daha iyi bir şekilde takip edilmesi ve
koordinasyonun sağlanması desteklenir. Ayrıca, hasar derecesini belirlemek
ve öncelikli müdahale alanlarını tespit etmek için haritalar kullanılır.
Tespitler, hasar tespit ekiplerince Yapı İşleri Genel Müdürlüğünce sağlanan
tabletler üzerinden hasarlı yapıda offline olarak yapılır. 7269 sayılı Kanun on
üçüncü maddesi gereğince hasar tespitleri mimar ve inşaat mühendislerince
gerçekleştirilmesi zorunlu olup, her bir tespit mimar veya inşaat mühendisinin
bulunduğu iki kişilik ekipler tarafından yapılır ve tabletler online duruma
geçtiklerinde, girişi yapılan veriler merkezi veri tabanına aktarılır. Yazılım,
hasar tespit sürecini hızlandırır, verilerin doğruluğunu artırır ve kaynakların
etkin kullanılmasını sağlar. Hasar tespit ekipleri her ne kadar mimar ve
mühendislerden oluşmuş olsa dahi hasar tespitinin ehemmiyeti açısından
YİGM tarafından eğitime tabi tutulmaktadır. Eğitimler yüz yüze ve çevrimiçi
olarak düzenlenmiş olup, YİGM kayıtlarına göre kamu, özel sektör ve STK’larda
görev yapan yaklaşık 54.000 teknik personele hasar tespit eğitimi verilmiştir.

186 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi