Page 291 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Zeynep Özdemir - Merve Özkaynak

2.1 Kentsel Yeşil Alanlar
Kentsel yeşil alanlar: Kentsel alanlarda, halkın rekreasyon gereksinimlerini
sağlayan, arazi kullanımında işlevleri ve biçimlerine göre farklı ölçek ve nitelikte
planlanan ve tasarlanan, ayrıca yapı ve nüfus dağılımının dengelenmesini
sağlayan, bazı zamanlarda kentin gelişimini ve saçaklanmasını önlemek için
bir sınır niteliğinde kullanılan, kente estetik bir değer de kazandıran, fiziksel
çevre kalitesini artıran özellikteki donatılardır. Ek olarak yeşil alanların,
kent sakinlerinin yaşadıkları yere ait hissetme duygusunu artıran, sosyal
bütünleşmenin sağlanmasında rol oynayan sosyal ağları kuvvetlendiren
birtakım toplumsal işlevleri de olduğu görülmektedir (Dunnet ve ark, 2002;
Türkoğlu ve Kısar Koramaz, 2012:474).
Açık ve yeşil alanlar fonksiyonel açıdan aktif ve pasif olarak sınıflandırılmıştır
(Öztürk ve Özdemir 2013:112). Aktif yeşil alanlar eğlence dinlenme sağlık gibi
amaçlarla düzenlenen ve halkın doğrudan kullanımına açık kamusal alanlardır
parklar, çocuk bahçeleri ve oyun alanları, spor alanları vb. pasif yeşil alanlar
ise halkın doğrudan kullanımından ziyade çevre sağlığı, koruma, estetik gibi
amaçlarla düzenlenen kent ormanı, mesire alanları, botanik ve hayvanat
bahçeleri, rekreasyon amacıyla yararlanılabilen koruluklar, ağaçlandırma
alanları, mezarlıklar vb. yeşil alanlar olarak tanımlanmaktadır (Aydemir ve ark,
2004:285-286).
2.2 Kentsel Yeşil Alanların Kademelenmesi ve Asgari Ölçüleri
Kentsel yeşil alanların kademelenmesi ise konut çevresi çocuk oyun
bahçeleri, komşuluk ünitesi parkları (çocuk oyun yerleri, çocuk bahçeleri,
oyun alanları, parklar ve spor alanları pasif yeşil alanlar), mahalle parkları,
semt parkları, kent parkları, bölge parkları ve milli parklar olmak üzere 7
gruba ayrılmaktadır (Ersoy, 2015:155). Ayrıca yeşil alan sistemlerinin içerisinde
incelenen yeşil kamalar, yeşil kuşaklar, yeşil şeritler, yeşil yollar, tarım alanları ve
bahçeler, koruluk ve ormanlar, mezarlıklar, koruma alanları, yeşil altyapı olarak
kentsel yeşil alanlar olarak yer almaktadır (Burat, 2017:239-246).
Yeşil alan tipleri, hizmet ettikleri nüfusa etkili hizmet yarıçapı ve m /kişi
2
ve ideal büyüklükleri ile yerleşim yeri iklimsel ve fiziksel özelliklerine göre
ülkeden ülkeye hatta kentten kente değişiklik göstermektedir (Öztürk ve
Özdemir, 2013:111). MPYY’nin ek-2 tablosunda belirlenmiş olan farklı nüfus
gruplarına göre sosyal ve teknik altyapı alanlarına ilişkin standartlar ve asgari
alan büyüklüklerine bakıldığında kişi başına 10m ’lik aktif yeşil alan standardı
2
kabul edilmiştir (MPYY,2014). Bu çalışmada ise; Ersoy’un (2015) “Kentsel
Planlamada Standartlar” adlı kitabında Tümer (1976), Yıldızcı (1982), Bakan ve
Konuk (1987), Türel (1988) ve Emir ve Onsekiz (2007)’den kentsel yeşil alanlara
ilişkin standartlar kullanılmıştır (Tablo 1) (Ersoy, 2015:157).

276 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi