Page 287 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Zeynep Özdemir - Merve Özkaynak

Giriş

Hızlı kentleşme ile birlikte artan nüfusun barınma ihtiyacını karşılamak
amacıyla gelişen teknolojinin konut yapımında kullanılması ve gelişme
alanlarının hızla yerleşime açılması parsellerin kısa sürede betonarme yapıların
inşası ile sonuçlanmaktadır (Keleş,2006). Kentler planlanırken kamu yararına
ve herkes için evrensel planlama anlayışıyla tasarlanan donatı alanlarının yeterli
olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir (Tango ve Topçu, 2021:105). Yeşil
alanların ihtiyacı karşılamasının özellikle günümüzde yaşanan Covid-19 gibi
salgın durumlarında ne kadar önemli olduğu bir kez daha karşımıza çıkmaktadır
(Özdede ve ark., 2021:365). Bu çalışmanın da konusunu oluşturan dirençli
kentler oluşturulması ve gelecek kuşaklara yaşanabilir kentler bırakılabilmesi
için sürdürülebilir kentler günümüzde pek çok çalışmaya konu olmaktadır.
2030 yılı Sürdürülebilir kalkınma hedefleri arasında da 11. hedef olan
“Sürdürülebilir Şehir ve Yaşam” başlığı altında “özellikle kadın ve çocuklar, yaşlı
insanlar ve engelli insanlar için, güvenli, kapsayıcı ve erişilebilir yeşil ve herkese
açık alanlara evrensel erişimin sağlanması” maddesi eklenmiştir (madde 11.7)
(UNESCO, 2022). Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü yeşil alanların (parklar, spor
alanları, ormanlar, doğal çayırlar, sulak alanlar veya diğer ekosistemler gibi)
herhangi bir kentsel ekosistemin temel bileşeni olduğunu belirterek yeşil
alanların kentler için önemini vurgulamaktadır (Dünya Sağlık Örgütü, 2019).
Bu maddelerde belirtildiği üzere; sürdürülebilir bir yaşam ve kentleşme için
kapsayıcı ve erişilebilir yeşil alanların varlığı hem sağlıklı yaşam koşulları hem
temiz bir çevre hem de kullanıcıların yaşam kalitesini artırmak için önemlidir.
Ayrıca gelecek kuşaklara yeşil bir çevre bırakmanın kent ekosisteminin
sürdürülebilirliği açısından gerekli olduğu açıktır (Farhan ve ark., 2019:58).
Gelecek kuşaklara temiz hava, temiz çevre ve yaşanabilir mekanlar
bırakabilmek için kentlerin nefes alma noktaları olan yeşil alan ihtiyacını
karşılamak amacıyla tasarlanması ve planlamada belirlenmiş standartları
karşılayan kararlar alınması gerekmektedir (Dinç ve ark., 2020). Bu doğrultuda
Batı Karadeniz’de bulunan orta ölçekli bir kent olan Amasya Merkez ilçesi üç
bölgeye ayrılmıştır. Tarihi kent merkezi, 1960’lı yıllardaki planlanan bölge ve
1990’lı yıllardaki planlanan bölge olmak üzere hızla gelişen kent makro formu
içerisinde yeşil alanların incelenmesi ve standartlara uygunluğunun tespit
edilmesi çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu çalışma;
• Amasya kenti yeşil alan kapasitesi bakımından sürdürülebilir bir kent
olma yolunda ne kadar başarılıdır?
• Amasya’da bulunan yeşil alanlar ihtiyacı karşılamakta mıdır?
• Yeşil alan ihtiyacını karşılaması için alınması gereken kararlar nelerdir?
sorularına yanıt aramaktadır.

272 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi