Page 98 - Çevre, Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 1

İklim Değişikliğine Duyarlı Turizm Planlaması

değişikliklere dikkat çekmektedir (IPCC, 2018). Aşırı sıcaklıkların Akdeniz
bölgesinde bilhassa yaz aylarında deniz turizmine uygun iklimi etkileyerek
konforsuz koşullara sebep olması, turizm talebini düşürmesi ve dolayısı
ile turizm sektöründeki liderliğini yitirmesine yol açması beklenmektedir
(Amelung vd., 2007; Ciscar et al, 2014; Grillakis vd., 2016). Bunun yanında
Akdeniz bölgesinin en çok turist çektiği kuzey bölgelerinde iklimin daha
ılıman ve turizme uygun hale gelmesi, konfor seviyesinin yükselmesi, dolayısı
ile buradaki turizm talebinin iç turizme yönelmesi beklenmektedir (Hamilton
vd., 2005; Scott vd., 2016).
Turizm, Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH)’ya 2019 yılında yaptığı %4,6
katkı (TÜRSAB, 2022) ile Türkiye için en önemli gelir kaynaklarından biridir.
1980’li yıllarda başlayan ve Turizm Teşvik Kanunu ile yaygınlaşan turizm
yatırımları sayesinde Türkiye 2019 yılı itibariyle 51 milyon üzerinde yabancı
turist ağırlayarak, 34,5 milyar $ gelir elde etmiştir (Kültür ve Turizm Bakanlığı,
2019; UNWTO, 2020). Pandemi sebebiyle 2020 ve 2021 yıllarında küresel
turizm hareketliliğinin neredeyse durma noktasına gelmesi Türkiye’nin turizm
ekonomisini de olumsuz etkilemiştir. İklim değişikliğine karşı kırılgan bir
coğrafyada yer alan Türkiye’de, iklim değişikliği ve olası etkilerinin farkındalığı
ulusal ve yerel düzeyde hızla artmaktadır. Turizm alanında da bu farkındalığın
strateji, eylem ve uygulamalara yansıtılması sektörün geleceği için gereklidir
(Aygün ve Baycan, 2020).
Bu sebeple, bu çalışma Türkiye için öngörülen iklim değişikliği etkilerini
dikkate alarak turizm sektörünün karşı karşıya kalacağı fırsat ve tehditleri
belirlemeyi ve gelecek turizm planlaması için altlık oluşturacak öneriler
geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç çerçevesinde öncelikle detaylı
bir literatür çalışması ile Türkiye iklim değişikliği projeksiyonları ve olası
etkileri ortaya konmuştur. Devamında, Türkiye’de iklim değişikliğinin turizm
sektörüne etkilerini araştıran çalışmalar çerçevesinde iklim değişikliği ve
turizm ilişkilendirilmiş ve elde edilen bulgular GZFT (SWOT) analizi yöntemi
ile değerlendirilmiştir. Son olarak bu değerlendirmeler göz önüne alınarak
iklim duyarlı turizm gelişimi yol haritası oluşturmaya yönelik stratejik öneriler
geliştirilmiştir.

İklim Değişikliği ve Turizm İlişkisi

Bireyler günlük yaşam rutinlerinden kaçmak ve farklı ihtiyaç ve arzularını
gidermek için turizm faaliyetlerine yönelmektedirler. Turizm talebi
literatüründe, bireylerin bu ihtiyaç ve arzularını nerede, ne zaman ve ne kadar
süre ile karşılama eğiliminde oldukları önemli bir araştırma konusudur. Bu
alanda öne çıkan çalışmalar turistlerin turizm destinasyon seçimlerini “itici
(push)” ve “çekici (pull)” diye adlandırılan iki faktörle açıklamaktadır (Dann,

Yıl 1 / Sayı 1 / Ocak 2022 83