Page 45 - Çevre Şehir İklim - Sayı 2

Çiğdem Coşkun Hepcan

4. Kent Ölçeğindeki Doğa Temelli Çözümler

Kent ölçeğindeki doğa temelli çözümler kentsel sistemleri güçlendirmek
ve afet risk yönetimini desteklemek amacıyla oluşturulan mavi-yeşil çözümleri
içerir (Şekil 5).
Yüksek sıcaklık ve aşırı hava olayları, şiddetli yağışlar kentlerin karşı karşıya
kaldığı en önemli iklim tehlikeleridir. Su döngüsü kentlerde de devam
eden doğal ve dinamik bir süreçtir. Ancak kentlerdeki su döngüsü doğal
sistemlerden farklı çalışır (Strom vd., 2013). İklim değişikliğinin neden olduğu
kuraklık ve ekstrem yağışlar da su döngüsünü etkiler. Kentlerdeki yapılı
çevre, yerel hidrolojiyi ve iklimi değiştiren ve dolayısıyla hidrometeorolojik
doğal tehlikelerin sıklığını ve yoğunluğunu etkileyen bir sistem olarak işlev
görür (World Bank, 2021). Kentlerde doğal hidrolojik ağın, mavi altyapının
bozulması, geçirgen yüzeylerin geçirgen olmayan malzemelerle kaplanması,
suyun toprağa sızmasını engeller ve su akışını kesintiye uğratır. Akarsuların
doğal formunun değiştirilmesi, kesitinin daraltılması, beton kanallara alınması,
su kıyısındaki bitki örtüsünün yok edilmesi, taşkın alanlarının doğal yapısının
değiştirilmesi, bu alanlarda yerleşim alanlarının oluşturulması, taşkınları
afetlere dönüştürmektedir.
Kent selleri kentlerde gerçekleşen aşırı yağışlar sonucu (yağışla oluşan şehir
selleri) oluşabileceği, kentin içinde yer aldığı havzada meydana gelen şiddetli
bir yağışta yüzey akışa geçen suyun eğimle birlikte kente taşınması (ani seller),
akarsu ve göl kaynaklı taşkınlar, kıyı taşkınları ve fırtına kabarmasıyla meydana
gelebilir. Ekstrem yağışlar iklim değişikliğiyle kentlerde daha sık görülmekte,
bir yılda gerçekleşmesi beklenen yağışlar birkaç saat içinde kentlere
ulaşabilmektedir. Kentlerin altyapı sistemlerinin günümüzde değişen iklim
koşullarına uygun olmaması nedeniyle bu su kentten uzaklaştırılamaz ve kısa
sürede sele dönüşür.

Şekil 5: Kent ölçeğinde doğa temelli çözümler

31 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi