Page 36 - Çevre Şehir İklim - Sayı 2

Doğa Temelli Çözümler ve Kentsel Dirençlilik

barajlar gibi taşkın kontrol yapıları, akarsuyun doğal akış rejimini değiştirir ve
su ekosistemlerine zarar verir. Akarsu yataklarına yapılan bu müdahaleler afet
riskini artırmaktadır (Adger vd., 2009; Turner vd., 2010: Ozment vd., 2019).
Ayrıca gri altyapılar maliyet etkinliği, dirençlilik ve sürdürülebilirlik açısından
değerlendirildiğinde her zaman uygun çözümler olmamaktadır.
Ekosistemler, karbon tutma ve depolama gibi hayati öneme sahip çok sayıda
fayda sağlamaktadır. Doğa ve doğal ekosistemler afetlere karşı bariyer görevi
görerek kentsel sistemlerin iklim direncini artırmada kritik öneme sahiptir.
Ekosistemlerin ve biyolojik çeşitliliğin korunması, gıda ve su güvenliğinin
sağlanması, yerel iklimin düzenlenmesi, geçim kaynaklarının iyileştirilmesi,
sürdürülebilir ve sağlıklı gıda sistemlerinin tesis edilmesi gibi hayati öneme sahip
ekosistem hizmetlerini destekler ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının temelini
oluşturur. Doğa, birçok durumda en etkili sigorta poliçesidir. Doğa temelli
çözümler kentlerin doğayla bozulan ilişkisini yeniden kurmak için fırsatlar sunar.
Doğa temelli çözümler, ekosistemlerin dirençliliğini güçlendirmek,
biyolojik çeşitliliği korumak ve buna paralel olarak iklim değişikliğine uyum
ve afet riskinin azaltılması gibi çok çeşitli toplumsal zorluklara çözüm üretmek
amacıyla kullanılan değerli bir araç olarak tanımlanır (IUCN, 2020). Bunun yanı
sıra değişen koşullara uyum sağlama esnekliğine sahip olan doğa temelli
çözümler gri çözümlere kıyasla etkili ve uygun maliyetli yaklaşımlardır (Feyen
vd., 2020 Raymond vd., 2017).
Karbondan arınma, iklim değişikliği risklerini azaltma ve iklime dirençli
toplumlar oluşturmaya katkılarıyla doğa temelli çözümler, Paris Anlaşması'nın
hedeflerine ulaşmak için küresel çabanın önemli bir bileşenidir. Bu nedenle
özellikle Covid-19 salgınından sonra ekonomik iyileşme bağlamında, yeşil,
esnek ve kapsayıcı bir kalkınma sağlamak için doğa temelli çözümler bir araç
olarak görülmeye başlamıştır (EU, 2022).
Tüm kentsel sistemler doğal sermayeyi oluşturan doğal kaynaklara
bağımlıdır. Ekosistemlerce sunulan ekosistem servislerinin hayati öneminin
farkına vararak iklim direncini artırmada doğayı bir çözüm olarak kullanma
anlayışının benimsenmesi kentsel sistemleri güçlendirir. Bu çalışmada doğa
temelli çözümlerin iklim tehlikeleri karşısında kentsel sistemlerin dirençliliğini
artırmaya katkıları ele alınmıştır.

1. Kentsel Dirençlilik

Kentsel dirençlilik, kentsel sistemlerin ve onu oluşturan ekolojik, toplumsal,
ekonomik ve kurumsal ağların, maruz kaldığı etkiler karşısında işlevlerini
sürdürebilme, hızla toparlanma, değişime uyum sağlama yeteneğini ifade
eder (ICLEI, 2019).

Yıl 1 / Sayı 2 / Temmuz 2022 22