Page 288 - Çevre Şehir İklim - Sayı 2

TÜRKİYE’NİN KIYI İLLERİNİN CBS İLE
HASARGÖREBİLİRLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Hilal TULAN IŞILDAR-Özge YALÇINER ERCOŞKUN

ÖZ
Türkiye’nin kıyı illeri, zengin doğal kaynak potansiyeli ve biyoçeşitlilik
barındıran, toplum için önemli ekonomik fırsatlar sunan dinamik coğrafi
yerlerdir. Ancak iklim değişikliğinin etkileri ve antropojenik faaliyetlerin artışı
kıyı alanları üzerinde baskı oluşturmaktadır. Bu baskılar, doğal sistemlerin
ekolojik kalıplarını etkilediği için, kıyı ortamlarının iklim değişikliğinin olası
etkilerini azaltma ve absorbe etme yeteneği azalmaktadır. Deniz seviyesi
yükselmesi, kıyı erozyonu, sel ve taşkın felaketleri, tatlı su kaynaklarında tuzluluk
artışı, doğal afetler gibi ekolojik etmenler kıyı illerinin hasargörebilirliğini her
geçen gün arttırmaktadır. Ayrıca hızlı kentleşme sebebiyle artan sanayi ve
turizm faaliyetleri, kıyı dolguları, önemli enerji ve ulaşım politikaları sosyal,
ekonomik, çevresel ve mekânsal sorunlara neden olmaktadır. Yaşanan bu
süreç; kıyı dirençliliğinin gelecekteki tüm kalkınma ve altyapı kararlarına
rehberlik etmek için birincil tasarım ve planlama ilkesi haline gelmesi
gerektiğini göstermektedir. 8333 km’lik kıyı şeridi ve 28 kıyı iline sahip olan
Türkiye’deki kıyı illerinin hasar görebilirliğinin belirlenmesi, dirençli mekânsal
planlama çalışmaları yapılması açısından son derece önemlidir. Bu çalışmada
Türkiye’de denize kıyısı olan 28 ilin; hasargörebilirlik analizinin yapılması
amaçlanmaktadır. Bu kapsamda Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) desteği ile
fiziksel, mekânsal, ekonomik ve sosyal göstergelerden oluşan kıyı bilgi sistemi
oluşturulmuştur. Bu bilgi sistemindeki veriler; CBS ortamında ağırlıklandırılarak
sentez gerçekleştirilmiştir. Hasargörebilirliğin yüksek çıktığı illerde kıyı
dirençliliği için çözüm önerileri sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Kıyı İlleri, Hasargörebilirlik, Dirençlilik, Coğrafi Bilgi
Sistemleri (CBS), Türkiye.

Yıl 1 / Sayı 2 / Temmuz 2022 274