Page 63 - Çevre, İnsan ve Şehir Dergisi - Sayı 6

deme gelir 18. yüzyl Osmanl ca- ünce sistemi dâhilindedir. Lâleli yeniden ina ettirmi olsa da is-
mileri. Daha çok göze ve duyulara Camii de bunun en bariz örnekle- mini hiçbir esere verememitir.
hitap eden bir süsleme tarzdr rinden biridir. Bu sebeple ileri yalarnda öy-
uygulanan. Fakat Osmanl dün- le dedii rivayet edilir: Bir cami
yasnn Batl sanat akmlarndan Lâleli Camii ve külliyesini Üçün- yaptrdm ceddim ald (Fatih Ca-
(barok ve rokoko) etkilenerek cü Mustafa kendisi için yaptrm, miini ikinci kez ina ettirmitir),
böyle bir uygulamaya gittii klie- ama civarda yaayan bir zatn is- bir cami yaptrdm meczup ald
sinden ziyade, yeni fkirleri kendi mini vermek zorunda kalmtr. (Lâleli Camii), bir cami yaptrdm
klasik gelenei ile harmanlad Üçüncü Mustafa, 18. yüzyl mi- onu da suya saldm (Ayazma Ca-
düüncesi daha doru olur. Zira marisini temsil eden ve bugün de mii). smini veremese de türbe-
görünürde benzerlik arz eden söz stanbulu stanbul yapan pek çok sine komu olan camii ve külliye-
konusu tekniklerin uygulamas eser yaptrm ve büyük stanbul sini çok beenen Üçüncü Mustafa
tamamen farkldr ve uygulama- depremi sonras yklan yaplar bu sebeple mimar Mehmed Tâhir
lar, Osmanl sanat dünyasnn dü- tamir ettirerek neredeyse ehri Aaya hilat giydirmitir.
12

Lâleli Camiinin Hikayesi
Lâleli Camiinin banisi Sultan
Üçüncü Mustafa çevrede Lâleli
Baba namnda her sözü hikmetli
evliya bir zatn yaadn örenir,
ziyaretine gider. Padiah, Lâleli
Babann sohbetinden pek mem-
nun kalr ve ayrlrken bir soru
sorar: Efendi hazretleri, bu dün-
yada en güzel ey nedir acaba?
Lâleli Baba cevap verir: Bu dün-
yada en deerli ey yiyip içtikten
sonra skntsz biçimde def-i ha-
cetini yapabilmektir.

Padiah bandan beri hikmetli
konumalaryla kendisini etki-
leyen kiiye böyle bir cevab pek
yaktramaz, nezaketsiz bulur.
Padiahn gönlünden geçen bu
düünce ve itiraz, Lâleli Babaya
malum olur. Yaknda görürüz, an-
lamnda bir tebessümle sultana
mukabele eder. Ertesi gün padi- bebiyle bunlarn kymetini bilmi- tulur ve çok rahatlar. Fakat sal-
ah rahatszlanr. Bir türlü ihti- yoruz. der. Yiyip içtikten sonra tanat da elden gitmitir. Hikâye
yacn giderememektedir. Saray ihtiyaç gidermenin büyük bir ni- bu ya, koskoca Osmanl sultan
hekimleri seferber olurlar. Çeitli met olduunu hatrlatr. Seni çaresiz, saltanat teslim etmek
otlar, ilaçlar nafle. Hiç bir çare affederim, bu halden de kurtu- üzere adamlar ile Lâleli Babaya
bulamazlar. Padiah bu halin Lâ- lursun, ama karlnda saltanat gider. Lâleli Baba sultann haline
leli Babann sözüne itirazndan isterim. der. Padiah bu halden bakp Bir saltanat ki bir def-i ha-
dolay bana geldiine hükme- o kadar bunalmtr ki Cami de cete deiiliyor, öylesine ucuz bir
der. Derhal adamlar ile Lâleli saltanat da senin olsun. diye ce- saltanat bize lazm deil, al yine
Babann yanna giderek kendisini vap verir. Baba dua eder, Haydi senin olsun. Bize sadece caminin
affetmesini rica eder. Lâleli Baba, git Allahn izniyle kurtulacaksn. ad yeter. diyerek padiah yolcu
Allahn nice nimetlerine sahip diyerek srtn svazlar. Padiah eder. te o günden bugüne cami-
olduumuz halde, alkanlk se- gerçekten bu skntl halden kur- nin ad Lâleli Camiidir.

ARALIK 2014 | ÇEVRE, NSAN ve EHR | 61