Page 45 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 6

Koray Özcan - Emine Tanrıverdi

nesnel verilere dayanan optimum kent göstergeler setinin oluşturulması gerek-
liliğidir. Bu veri seti, optimizasyona ilişkin yöntem yaklaşımını tanımlayan “ge-
reklilik matrisi” ile gerekçeler, hedefler, kavramlar ve yere özgü karakteristikleri
tanımlayan “önceliklendirme matrisi” olmak üzere iki matris olarak kurgulanmış-
tır. Şüphesiz bu matrisler, Türkiye kentlerine yönelik optimizasyon çalışmalarında
mevzuat gereklilikleri ile şehircilik bilimi ve planlama yaklaşımları birlikteliğinde
kentlerin konumsal, demografik, mekânsal, karakteristik ve işlevsel kimliklerini
esas alan “yere özgü optimizasyon rehberleri” olarak geliştirilebilir.
Üçüncüsü ise kentlerin ünite esaslı planlama yaklaşımı ile ele alınarak planlan-
masıdır. Ünite esaslı planlama yaklaşımı, yerleşmeler ve donatı kademelenme-
sini esas alarak, nüfus/demografik kapasite, mekân/alansal büyüklük ve hizmet/
sosyal donatı arasındaki dengeyi esas alan bir ele alış biçimi olarak önerilmiştir.
Dolayısıyla kamusal hizmetlerin yerinde, verimli ve etkin sunumunu esas alan bu
yaklaşım, kentlerin doğa ile barışık sosyo-mekânsal üniteler olarak geliştirilerek
çevresel, sosyal ve ekonomik açıdan sürdürülebilir ve dirençli kılınmasına katkı
sunacağı değerlendirilmektedir.
Araştırmada ortaya konan optimizasyon önerilerinin, merkezi ve yerel yöne-
timler, sivil/yerel inisiyatifler, üniversiteler ve yerel halk olmak üzere mekânsal
planlama paydaşları arasında geniş katılımlı çalıştaylar ile tartışılarak literatür
ve mevzuat birlikteliğinde somutlaştırılmasının, nüfus-hizmet-mekân üçleme-
si temelinde kentsel-kamusal hizmetlerin yeterince/gereğince karşılanması ve
dengeli dağılımı yönünden kentlerin sürdürülebilir ve dirençli kılınmasına yö-
nelik planlama çabalarına akademik/bilimsel arka plan açısından katkı sunacağı
düşünülmektedir.

Kaynakça

Akdede, S.H. ve Acartürk, E. (2005). “Türkiye’de ilçe ve belediyelerin optimizasyo-
nu”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 14(3), 5-17.

Akgül, A. (2003). “Kent büyüklüğü ve hizmetlerde etkililik ilişkisi”, Türk İdare Dergisi,
75(438), 240-262.

Aristoteles (2020). Politika. (F. Akderin, Çev.), Say Yayınları, İstanbul.
Arnott R. (1979). “Optimal city size in a spatial economy”, Journal of Urban Econo-
mics, 6: 65-89.
Atmaca, Y. (2013). “Optimal belediye büyüklüğü ve yeni Büyükşehir Belediye Yasa-
sı”, Çankırı Karatekin Üniversitesi, İİBF Dergisi, 3(2), 168-184.

44 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi