Page 125 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 6

Asu İrem Özfırtına - Ruşen Yamaçlı

1. Giriş

Kırsal mimarlık, kırsal alanda bulunduğu coğrafyadaki halkın yaşam biçimini
yansıtan, çevresindeki mevcut malzemeleri, belirli bir iklim için tasarlanmış mi-
mari özellikleri ve geleneksel inşaat tekniklerinin bilgisini bünyesinde barındı-
ran bir mimarlıktır (Kurtuluş ve Şakin Güçhan, 2024 s.187). Kırsal yapıların belirli
bina tipleri ve stillerine bağlı olma, belli bir mimari akıma dâhil olma durumu
tartışılabilir bir konudur ancak yerel mimarlığın sürekli olarak kendini bulundu-
ğu iklime, topografyaya, yerel kaynaklara ve sosyal çevreye adapte edebilme,
her bölgede kendine özgü olma özelliklerini barındıran kırsal mimarlık, yerel
mimarlık ile ilişkilendirilmektedir (Donovan ve Gkartzios, 2014 s.334; Padro,
2023 s.1). Yoğun ve düşeyde yükselen, endüstriyel inşa teknikleriyle yapılan
kent mimarisinin aksine çevresindeki topografyadan, yerel malzemelerden, kır
insanının geleneklerinden ilhamını alan kırsal mimari, insanın sosyal yaşamını
doğayla iç içe bir ortamda teşvik etmesi ve ekonomik dayanıklılığı arttırmaya
destek olabilecek faaliyetleri sebebiyle sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kal-
kınma için sunduğu fırsatlarla önemli bir rol oynamaktadır. 1987’de Birleşmiş
Milletlerin yayınladığı Ortak Geleceğimiz (Brutland) Raporu’nda sürdürülebilir
kalkınma kavramı, insanlığın bugünün ihtiyaçlarını karşılarken gelecek nesil-
lerin ihtiyaçlarını karşılayabilme olanağından ödün vermeden kalkınma yetisi
olarak tanımlanmıştır. Sürdürülebilir kalkınma sabit bir uyum hâli değil, kaynak-
ların kullanımı, yatırımların yönü, teknolojik gelişimin yönelimi ve kurumsal de-
ğişimlerin hem gelecekteki hem de mevcut ihtiyaçlarla tutarlı hâle getirildiği
bir değişim sürecidir [World Commission on Environment and Development
(WCED), 1987]. Bu kavram, ekonomik, sosyal ve çevresel durumlarda dengeli
bir şekilde bugünü ve yarını düşünerek gelişmeyi hedeflemekte, sürekli geli-
şen ve değişen kentlerin yanında kırsal alanlar da bu gelişme sürecinin önemli
bir parçasını oluşturmaktadır.
Bu çalışmada araştırma metodu olarak öncelikle konu belirlenmiş, ardından
onu üzerine güncel makaleler araştırılarak literatür çalışması yapılmıştır. Bu li-
teratür çalışmasında önce dünyadaki durum tespitini yapabilme adına kırsal-
daki koruma ve kalkınma çalışmaları incelenmiştir. Daha sonra Türkiye’de kırsal
kalkınma adına yapılan çalışmalar araştırılmıştır. Sürdürülebilir kırsal kalkınma-
nın öncülerinden olma potansiyeli olan tarım uygulamalarının kırsal mimariyle
ilişkisi ortaya konulmuş ve tarım uygulamalarını eğitime uyarlama ve tarım eği-
timi yöntemleri incelenmiştir. Bu konuda öncelikle tarımsal eğitiminin gençler
üzerindeki etkileri hakkında literatür taranmış ve tarım eğitiminin sürdürülebilir
kalkınma amaçlarına olabilecek katkıları tespit edilmiştir. Daha sonra dünyada
Amerika Birleşik Devletleri ve Hollanda’nın tarım eğitimi yapısı incelenmiş ve
Türkiye’yle karşılaştırılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda Türkiye’nin eksik
yönleri belirlenmiş ve örnek bir tarım eğitim yapısının sahip olması gereken
mimari gereklilikler tespit edilmiştir.

124 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi