Page 189 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Hilmi Tutar

5366 Sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek
8
Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkındaki Kanun çerçevesinde
yenileme alanları ilan edilebilmektedir. Bu kanun kapsamında birçok proje
başlatılmıştır. Afyonkarahisar’da gerçekleştirilen Bolvadin ilçesi İmaret, Lala
Sinanpaşa, Tahtalı, Şazi ve Aliefendi mahallelerinde bulunan 2,97 hektar
büyüklüğündeki alanlar yenilenmektedir. (TBMM, 2021: 213).
Ankara’da Hacıbayram Cami çevresi, Hergelen meydanı, Konya’da Aziziye
ve Şükran mahallesi, Mevlana çarşısı ve Altın çarşı, Diyarbakır Sur İlçesi Alipaşa-
Lalebey, Erzurum Yakutiye Hacıcuma, Kayseri- Melikgazi İlçesi Camikebir (Suriçi)
Mahallesi, Nevşehir Merkez Kale Etrafı, Cevizlibağ-Esentepe- Üçgüzeller,
Sinop-Merkez Kent Meydanı, Sivas Merkez Taşhan, Yozgat-Merkez Çapanoğlu
Cami Çevresi gibi örnekler bu kapsamda dönüştürülmektedir.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 73. Maddesi kapsamında da kentsel
9
dönüşüm ve gelişim alanları ilan edilebilmektir. Bu mevzuatla özellikle
Belediye ve TOKİ iş birliğinde çok sayıda proje hayata geçirilmiştir. Örneğin
Muş Merkez Kale mahallesinde 11,25 hektarlık alan Bakanlar Kurulu kararı
ile kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı ilan edilmiş, Belediye ve TOKİ iş
birliğinde 715 konut, 107 ticari birim inşa edilmiştir (TBMM, 2021: 210).
4.Afet Sonrası Konut Uygulamaları

Deprem, sel ve yangın gibi afetler sonrasında konutları oturulamaz hale
gelen ya da konutlarına girmesinde sakınca bulunan afetzedelere mevzuat
çerçevesinde konutlar inşa edilmektedir. “Afet Sebebiyle Hak Sahibi Olanların
Tespiti Hakkındaki Yönetmelik” kapsamında yürütülen bu çalışmalarda hak
sahibini belirleme işlemleri AFAD tarafından, konutların inşası da özellikle
son 20 yılda Tablo:1’de görüleceği şekilde Toplu Konut İdaresi tarafından
yürütülmektedir (28.08.1968 tarihli Resmî Gazete, Sayısı: 12988).
2985 sayılı Toplu Konut Kanunu’nda “Tabi afet meydana gelen bölgelerde
gerek görüldüğü takdirde konut ve sosyal donatıları, altyapıları ile birlikte
inşa etmek, teşvik etmek ve desteklemek” hükmüne yer verilmiştir. TOKİ
bu kapsamda yaklaşık 218.000 afet konutu üretmiş ve üretmeye devam
etmektedir (TOKİ, 2023). 2003 tarihinde Bingöl’de, 2011 yılında Kütahya
Simav’da, 2011 yılında Van ve Erciş’te, 2020 yılında Elazığ, Malatya ve İzmir’de
meydana gelen depremler sonrasında kalıcı konutların inşası TOKİ tarafından
gerçekleştirilmiştir (TOKİ, 2023).
TOKİ’nin depreme karşı alınabilecek önlemler ve depremlerin zararlarının
en aza indirilmesi için alınması gereken tedbirler çerçevesinde üç temel görevi

8 16/6/2005 tarihli 5366 sayılı Kanun, Madde:2
9 3/7/2005 tarihli 5393 sayılı Kanun, Madde:73

174 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi