Page 162 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

GEODESIGN PERSPEKTİFİNDEN
DİRENÇLİ ŞEHİRLER: ŞANLIURFA İLİ ÖRNEĞİ

Fred Barış ERNST - İbrahim YENİGÜN

ÖZ
Sanayi devrimi sonrası toplumlar, başlangıçta kentsel yaşamı zorunlu
kabullenmiş sonraları ise modern yaşamın sunduklarıyla vazgeçilmez olarak
görmüşlerdir. Ancak yaşam modelindeki bu hızlı değişim, bazı aksaklıkları ve
olumsuzlukları da beraberinde getirmiştir. İnsanoğlunun sahip olduğu en güçlü
yönlerden olan adaptasyon kabiliyeti, geçiş sürecindeki bu negatif etkileri en
aza indirse de pek çok tehdide engel olamamıştır. Hali hazırda yaşanan ve
yakın gelecekte boyutlarını daha da genişletecek olan riskler, gelecek adına
bazı planlamaların yapılmasını zorunlu kılmıştır. Özellikle plansız yerleşimlerde
daha yoğun olarak yaşanan deprem ve sel gibi afetlerin doğurduğu sonuçlar,
bu zorunluluğun en büyük gerekçelerini teşkil etmiştir. Yakın tarihte Türkiye’de
yaşanan yüzyılın depremi ve şiddetli sel baskınları, yıkıcı etkileriyle söz konusu
gereksinimin en güncel delillerini tüm dünya kamuoyuna acı bir şekilde
göstermiştir. Şanlıurfa ilinin de içinde yer aldığı bölgede yaşanan felaketlere
bağlı elli binin üzerinde can kaybı olmuş, yaklaşık iki yüz bin konut yıkılmıştır.
Bu durum, özellikle kentsel planlama/dönüşüm kavramlarını yeniden gündeme
getirmiş, daha ağır bilançoların oluşmaması adına karar vericilerin hayati
öncelikleri arasına alınmıştır. Bu kapsamdaki güncel ve çözümcül yaklaşımlardan
olan “Geodesign”, şehirleri daha dirençli kılacak önemli bir bakış açısı olarak
ele alınmıştır. Tüm bu gerekçelerden hareketle çalışmada; özellikle Şanlıurfa’da
yaşanan deprem ve sel felaketleri ele alınarak uygulama yanlışları irdelenmiş,
Geomatik odaklı şehir planlamasına dair öneriler geliştirilmiştir. Bu veriler
doğrultusunda mevcut durum ve farklı Geodesign projelerinin bölgeye nasıl
uygulandığı araştırılmıştır. Bununla birlikte başta deprem ve sel olmak üzere
afetlere karşı dayanıklı kentlerin oluşturulması açısından, yeni araştırmalara
yön vermesi önemli beklentiler arasında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Geodesign, Kentsel Planlama-Dönüşüm, Deprem, Sel,
Şanlıurfa

Yıl 2 / Sayı 4 / Temmuz 2023 147