Page 112 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

DİRENÇLİ ŞEHİRLER İÇİN DEPREME
DAYANIKLI YAPI TASARIMINDA SİSMİK

İZOLASYON

Cenk ALHAN-Mert HACIEMİROĞLU

ÖZ

Türkiye’de, 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş’ta yaşanan son Mw=7.8
Pazarcık ve Mw=7.5 Elbistan Depremleri sonrasında toplumun yaşadığı sıkıntılar,
doğal afetler karşısında hızla toparlanarak günlük yaşantıya hızlı bir şekilde geri
dönebilecek dirençli şehirler oluşturmanın önemini bir kez daha acı bir şekilde
ortaya koymuştur. Bu tür büyük depremler sonrasında yapıların ayakta kalabilmesi
can güvenliği açısından şart olmakla birlikte, dirençli bir şehir için bunun yeterli
olmadığı, kamu binalarının ve hatta endüstriyel tesislerin işlevlerine kesintisiz
bir şekilde devam etmesi gerektiği, konutlardaki hasarın da sınırlı ve onarılabilir
seviyede kalması gerektiği açıkça görülmüştür. Yapılarda bu deprem performansını
sismik izolasyon teknolojisi ile sağlamak mümkündür. Yapının uzayan periyodu
sayesinde kat ivmelerinin ve etkin deprem kuvvetlerinin azaltıldığı, deprem
enerjisinin bir kısmının da izolasyon seviyesinde sönümlendiği sismik izolasyon
sistemleri hem içindekileri hem de yapının kendisini depremin zararlı etkilerinden
koruyabilmektedir. 50,000’den fazla kişinin hayatını kaybettiği ve 300,000’den
fazla binanın hemen kullanılamaz hale geldiği 6 Şubat 2023 depremlerinden
etkilenen bölgede bulunan sismik izolasyonlu hastane yapılarının depremi hiç
hasar almadan atlatmış olması bunun en çarpıcı örneği olmuştur. Bu çalışmada,
sismik izolasyonun tanımı yapılarak sismik izolasyon uygulamaları anlatılmış,
sismik izolasyonlu bina tasarımına ilişkin ana adımlar ortaya konarak örnek bir
sismik izolasyonlu bina modellenmesine ve tasarımına yer verilmiş ve oluşturulan
model kullanılarak yakın-fay ve düşey deprem etkileri tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Depreme Dayanıklı Yapı, Sismik İzolasyon, Sönümleyici,
Yakın-fay Etkisi, Düşey Deprem Etkisi

Yıl 2 / Sayı 4 / Temmuz 2023 97