Page 83 - Çevre, Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 1

Ayşe Sever Akdağ - Gülen Güllü

KYKD, kısaca fosil yakıt veya biyokütle kullanan enerji üretim tesisleri ve
endüstriyel tesisler gibi büyük nokta kaynaklarından çıkan karbondioksitin
atmosfere girmesini engelleyen düşük karbonlu bir teknolojidir. KYKD’nin
Şekil 3’te gösterilen üç aşaması vardır: yakalama, taşıma, ve kullanım veya
güvenli depolama.
Yakalama – İlk olarak, elektrik üretimi, demir çelik, gübre, çimento,
kimyasallar ve rafinaj gibi endüstriyel tesislerden kaynaklanan CO yakalanır.
2
CO ’yi yakalamanın ön-yanma, yanma sonrası ve oksi-yakıt yanma olmak
2
üzere üç ana yolu vardır. Bu yöntemler ile CO ’nin %95’inden fazlası
2
yakalanabilir. En gelişmiş ve yaygın olarak benimsenen yakalama teknolojileri,
kimyasal absorpsiyon ve adsorpsiyondur; diğer teknolojiler arasında
membranlar ve kalsiyum döngüsü bulunur. Belirli bir uygulama için en iyi
yakalama teknolojisinin ne olacağı, baca gazının bileşimi ve içeriğindeki CO
2
konsantrasyonu, debisi, çalışma basıncı, sıcaklığı, orjinal tesise entegre edilip
edilemeyeceği ve maliyeti gibi birden çok faktöre bağlıdır (GCCSI, 2021b;
Leung, Caramanna, ve Maroto-Valer, 2014).
Taşıma – Yakalanan CO sıkıştırılır ve uygun bir depolama alanına veya
2
kullanım tesisine nakledilir. Taşıma, genellikle boru hatları ve gemiler ile yapılır.
Depolama/Kullanım – CO tipik olarak yerin birkaç bin metre (0,8-3 km)
2
derinliğine, tükenmiş petrol ve gaz sahası veya tuzlu su akiferi gibi özenle
seçilmiş bir jeolojik hazneye enjekte edilerek Dünya’nın atmosferik karbon
döngüsünden kalıcı olarak izole edilir. Ya da yakalanan CO endüstriyel bir
2
amaç için kullanılabilir. Yakalanan CO ’nin büyük çoğunluğu uluslararası
2
yazında “Enhanced Oil Recovery (EOR)” olarak bilinen Gelişmiş Petrol Geri
Kazanımı (GPGK) için petrol şirketlerince kullanılmaktadır; fakat sentetik
yakıtların, kimyasalların ve yapı malzemelerinin üretimi için bir hammadde
olarak veya temiz havacılık yakıtı üretiminde kullanılması gibi birçok başka
potansiyel kullanım alanı da vardır (IEA, 2020a).

68 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi Şekil 3: KYKD şeması (IEA, 2020a)