Page 29 - Çevre Şehir İklim - Sayı 2

Elif Özlem Aydın

azaltılması, sosyal-kültürel, sosyo-ekonomik altyapı olanaklarından toplumun
tüm kesimlerinin eşit düzeyde faydalanması yoluyla kentsel yoksunluğun-
yoksulluğun azaltılması gibi pek çok mekansal, sosyal–kültürel, ekonomik,
çevresel ve kurumsal bileşenlere dayandığı söylenebilir (Niemela, 1999; Diepen
ve Voogd, 2001; Naes, 2001). Bu tartışmalar ve modeller göz önüne alınarak
dünya genelinde jeolojik, coğrafik, çevresel ve iklimsel özellikler, sosyo-
kültürel ve sosyo-ekonomik dengeler gözetilerek sürdürülebilir kentsel/kırsal
planlama -sürdürülebilir kentsel yenileme- kırsal korunum stratejileri ve eylem
planlarının geliştirilmesi ve en kısa sürede bu eylem planlarının uygulamaya
geçirilmesi yapılaşma dengesini korumak ve çevre sorunlarını azaltmak adına
oldukça önemlidir.
Yerleşimlerin dirençliliği sürdürülebilirlikle yakından ilişkilidir. Bu nedenle
çevre üzerinde olumsuz sonuçlar doğuran ve tüketilen enerjiden büyük
ölçüde sorumlu olan yapılaşma faaliyetleri sürdürülebilirlik açısından yeniden
ele alınmalıdır. Sürdürülebilirliğin yapı malzemesi üretimi, yapı malzemesi
taşınması, yapım aşaması, kullanım aşaması ve yıkım aşamalarından oluşan
yapı yaşam döngüsü sürecinde tüm evrelerinin sorunlarına çözüm üretecek
biçimde yeniden ele alınması ve ekolojik açıdan kurgulanması önem arz
etmektedir. Dirençli olarak tanımlayabileceğimiz geleneksel yerleşimlerin arazi
korunumu ve ekolojik değerler, enerji, su ve malzeme korunumu açısından
irdelenerek bu dokulardaki yapıların çevre dostu dirençli yönlerini tespit etmek,
bu tespitler doğrultusunda jeolojik, coğrafik, çevre ve iklimsel koşullara uygun
sürdürülebilir yapılaşma kriterleri geliştirmek önemlidir. Bu nedenle yok olma
tehlikesi taşıyan geleneksel dokuların ekolojik açıdan araştırılması ve sahip
oldukları tasarım/yapım özelliklerinin incelenerek; günümüz yerleşimlerine
örnek teşkil edebilecek uyarlanabilir özelliklerinin bir an önce tespit edilmesi
önemli görülmektedir.
Çevre ve iklim sorunlarına duyarlı ve dirençli yerleşimler oluşturmak
sürdürülebilir planlama ve sürdürülebilir yapılaşma ile mümkün olabilir. Bu
konuda dünya genelinde çok hızlı biçimde önlemler geliştirilmesi gelecekteki
çevre felaketlerini önleyecektir.

Kaynaklar

Aydın, E.Ö. (2007), “Traditional Buldan Houses and General Suggestion for their
Adaptation to Modern Life”, III. International Sinan Symposium, 12-13 Nisan 2007,
Edirne: 29-34.

Aydın, E.Ö. (2021), “A New Cultural Concept. Industrial Heritage”, ed. Karadağ,
A., Baykal, F. Industrial Heritage in the Urban Identity and Memory Axis, İzmir, Ege
University Publications Faculty of Letters Publication no:210: 25-48.

15 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi