Page 184 - Çevre Şehir İklim - Sayı 2

Dirençli Şehirler Tasarlamak: Uygulama Kılavuzu Arayışı
İzmir-Torbalı Örneği

13. İklim Eylemi 13.1. İklimle ilgili tehlikelere ve doğal afetlere karşı da-
yanıklılığın ve uyum kapasitesinin bütün ülkelerde güçlendirilmesi
13.2. İklim değişikliğiyle ilgili önlemlerin ulusal politi-
kalara, stratejilere ve planlara entegre edilmesi

Kentsel direnç, kentsel sistemlerin paydaşlarıyla beraber kent üzerindeki tüm
stres ve şoklarla mücadele edebilme, uyum sağlama ve bu süreçte hizmetlerin
sürdürülebilirliğini sağlayabilme, hızla iyileştirebilme ve dönüştürebilme yeteneği
olarak da tanımlanmaktadır (BMHabitat, 2021). Direnç açısından kentin zayıflığı;
olası afet durumları, kentsel sistemlerdeki bozulmalar ve sosyo-ekonomik etkilere
bağlanmaktadır (Chelleri, 2012; Schauppenlehner-Kloyber ve Penker, 2016). Neil
Adger ise kentsel planlamanın teknik bakış açısının ötesinde kentsel sistemlere
sosyal direnç kavramını da ekleyerek grupların ve toplumların dış gerilimler,
sosyal, politik ve çevresel değişiklikler sonucu ortaya çıkan karışıklıklarla,
bozulmalarla başa çıkması gerekliliğine de vurgu yapmaktadır (Adger, 2000).
Dirençli kentlere dair en kapsamlı tanımlardan biri olan Meerow ve arkadaşlarının
2016 tarihli çalışması, kentsel dirençliliği “kentsel sistemin ve onu oluşturan tüm
sosyo-ekolojik ve sosyo-teknik ağlarının, bir tehdit karşısında istenen işlevleri
sürdürme veya hızla geri dönme, değişime uyum sağlama ve mevcut veya
gelecekteki uyum sağlama kapasitesini sınırlayan sistemleri hızla dönüştürme
yeteneğini ifade eder.” cümlesi ile ifade etmektedir (Meerow, Newell, Stults,
2016). Ekonomik, kurumsal, çevresel ve sosyal alanlarda fonksiyonlarını devam
ettirme yönünde hazırlıklarını sürekli geliştiren şehirler dirençli olma yolundadırlar
(Öztürk ve Demirel, 2021). Özetle, dirençli kentler; sosyal, ekonomik ve teknik
hasarları kendi kimliklerini ve işlevlerini kaybetmeden onaran kentler olarak ifade
edilebileceği gibi, azalan doğal kaynakların sürekliliğini sağlayarak, kaynaklardan
en uygun şekilde yararlanmayı hedefleyen kentsel gelişme vizyonuna işaret
eden, uyum ve dönüşüm programı olarak tarif edilebilir.
Kentlerin dirençli olup olmadığının kabulü meselesi, araştırmacıları
kıyaslanabilir ve yol haritası oluşturulacak kriterlerin tespit edilmesi sürecine
taşımaktadır. Farklı araştırma grupları dirençli kent ölçütleri öne sürmektedirler.
Bunlardan birisi Rockefeller Vakfıdır. Vakıf, kentsel dayanıklılık oluşturmaya
yönelik kendi konseptini ve yaklaşımını geliştirerek 100 Dayanıklı Şehir
(100RC) ağı oluşturmuştur. Vakıf, ağ aracılığı ile 2013 ve 2019 yılları arasında
göreli güvenlik açıklarını ve güçlü yanlarını değerlendirmek için uluslararası
mühendislik danışmanlığı tarafından geliştirilen City Resilience Framework
(CRF) ve Index (CRI) gibi planlama ve değerlendirme araçları aracılığıyla
şehirlere dayanıklılık geliştirmeleri için teknik ve finansal yardım sağlamayı
hedeflemektedir (Rockefeller, 2022). Ağ, Entegre olma, Kapsaycılık, Yansıtan,

Yıl 1 / Sayı 2 / Temmuz 2022 170