Page 183 - Çevre Şehir İklim - Sayı 2

Gizem Erdoğan - Serdar Simsar - Sinem Dudu Sakal - Ömer Kor - Gamze Kardoğan
Ceren Parıltı - Yaşar Doğukan Kaya - Begüm Gündoğdu
1. Kavramsal Çerçeve

Direnç kavramı Türk Dil Kurumu tarafından dayanma, karşı koyma,
mukavemet olarak tanımlanmaktadır (TDK, 2021). Direnç kelimesinden
türetilen dirençlilik, sistemin içten ve dıştan kaynaklanan değişim süreçlerine
uyum sağlaması ve kendini geliştirmesidir (Holling,1973). Direnç, en genel
anlamda sistemin uzun dönemli adaptasyon ve kısa dönemli başa çıkma
kabiliyeti olarak tanımlanabilir (Sharifi ve Yamagata, 2016). Kentler ise
sistemler üzerine kurulu yaşam alanlarıdır. Kentlerin, sistemlerin üzerine kurulu
olması bu sistemlerin olabildiğince dayanıklı ve esnek olması gereksinimini
de beraberinde getirmektedir. En basit biçimde kentlerin yaşanabilecek
sorun ve tehditlere karşın göstermesi beklenen tepkiler kentsel direnç olarak
tanımlanabilir. Dirençli kentler; gelişen dünya, kontrolsüz artan nüfus ve
ekosistemin zarar görmesi beraberinde gelen çeşitli ihtiyaçlar ve yaşamsal
faaliyetlere karşın kentlerin yetersiz kalmasından dolayı yaşam standartlarının
düşmesini önlemek amacı ile günümüzün evrensel ve en önemli başlıklarından
biri haline gelmiştir. BM 2030 Gündemi'nde, 17 Sürdürülebilir Kalkınma
Amacında yer almıştır. Yoksullukla ilgili, 1. Amaç, 5. hedef, sürdürülebilir
şehirler ve insan yerleşimleriyle ilgili, 11. amaç, 3 ve 11b. hedefleri ve İklim
eylemi başlıklı 13. amacın, 1. ve 2. hedefleri dirençli kentlere işaret etmektedir
(UN, 2015) (Tablo 1).

Tablo 1: Dirençli kentlere işaret eden Sürdürebilir Kalkınma amaçları ve hedefleri

SÜRDÜREBİLİR SÜRDÜREBİLİR KALKINMA HEDEFLERİ
KALKINMA AMAÇLARI
1. Yoksulluğa Son 1.5. 2030’a kadar yoksulların ve kırılgan durumda olan
kişilerin dayanıklılık kazanmalarının sağlanması ve aşırı hava olay-
ları ve diğer ekonomik, sosyal ve çevresel şoklar ve afetlere karşı
kırılganlıkların azaltılması
11. Sürdürülebilir Şehirler 11.3. 2030’a kadar bütün ülkelerde kapsayıcı ve sürdü-
ve Topluluklar rülebilir kentleşmenin geliştirilmesi ve katılımcı, entegre ve sür-
dürülebilir insan yerleşimlerinin planlanması ve yönetilmesi için
kapasitenin güçlendirilmesi
11.b. 2020’ye kadar kapsamaya, kaynak etkinliğine,
iklim değişikliğine uyuma ve afetlere karşı dayanıklılığa yönelik
entegre politikaları ve planları benimseyen ve uygulayan şehir-
lerin ve insan yerleşimlerinin sayısının önemli ölçüde artırılması
ve Sendai Afet Riskini Azaltma Çerçeve Eylem Planı 2015-2030
doğrultusunda bütüncül bir afet risk yönetiminin her düzeyde
geliştirilmesi ve uygulanması

169 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi