Page 143 - Çevre Şehir İklim - Sayı 2

Elçin Sari - Sevim Pelin Öztürk - İmdat As

Türkiye’nin en büyük kentlerinden biri olan İstanbul kenti, 2020 yılı akıllı şehirler
sıralamasında IESE Cities in Motion Index (CIMI)’ine göre, 175 kent arasından,
125. sırada yer almaktadır (Berrone ve Ricart, 2020). 2021 yılı IMD Smart City
indeksine göre ise 118 kent arasından, 94. sıradadır (Bris ve diğerleri, 2021). Bu
alandaki eksikliği gidermek amacıyla, Türkiye Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı destekleri ile Esenler ilçesi Kuzey
Rezerv Alanı’nda otonom araçlar için altyapısı sağlanacak ve veri merkezi olarak
işlev görecek bir NAR İnovasyon Bölgesi kurulması planlanmıştır. Bakanlıkların
hedefi, bir pilot çalışma olarak gerçekleştirecekleri NAR İnovasyon Bölgesi
ile inşaat sektöründeki bilgi birikimlerini ve liderliklerini kentlere aktararak,
uluslararası ekosistemde bir aktör olmaktır. 10.000 konut birimini barındıracak,
ilçenin eksik donatılarını tamamlayacak ve mevcutta riskli yapılarda yaşayan
insanların bir kısmına ikamet etme imkanı sunacak biçimde tasarlanan NAR
İnovasyon Bölgesi, planlama yaklaşımı ve tasarım kriterleri ile bir çok açıdan
yenilikçi bir pilot çalışma olarak değerlendirilmektedir.

a. Analizler ve Üst Ölçekten Gelen Kararlar

NAR Proje Alanı İstanbul ili, Esenler ilçesi Kuzey (Topkule-Baştabya) Rezerv
Yapı Alanı içerisinde yer almaktadır. Bu alan Kuzey Rezerv Alanı olarak ilan
edilmeden önce askeri alan olarak kullanılmaktaydı. 1/100.000 ölçekli İstanbul
Çevre Düzeni Planı’nda, Askeri Alanlar ve Askeri Güvenlik Bölgeleri’nin,
Milli Savunma Bakanlığı’nın programı dâhilinde askeri alan dışına çıkarılması
halinde, bu alanların öncelikle eksik olan sosyal ve teknik altyapı (eğitim, sağlık,
kültürel tesis, mezarlık, yeşil alan vb.) alanları olarak kullanılması öngörülmüştür.
Bu maddeye dayanarak Esenler ilçesinde yer alan askeri alanın, 1/1000 ölçekli
Kuzey İmar Planı’nda kentsel gelişme alanı olarak ilan edilerek, Kuzey ve
Güney Rezerv Alanı olarak dönüştürülmesine karar verilmiştir. NAR İnovasyon
Bölgesi, Esenler ilçesinin 721ha alanlık Kuzey Rezerv Alanı’nın merkezinde yer
almaktadır. Esenler ilçesinin 845ha alan için planladığı Esenler Geleceğin Şehri
Projesi’nin, 212ha alanı NAR İnovasyon Bölgesi için ayrılmıştır. Proje Alanı’nın
güneyinde inşaası devam eden ve içinde 3ha alanlık Bilim Merkezi olan ek
124ha Güney Rezerv Alanı bulunmaktadır. Şekil 1’de Kuzey ve Güney Rezerv
Alanları, NAR İnovasyon Bölgesi’nin konumları gösterilmektedir.

129 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi