Page 98 - Çevre, İnsan ve Şehir Dergisi - Sayı 9-10

?

rupa ve Bizans ehrinde isteyen iste- ancak o zaman yukarda saydmz mektedir. Oysa Avrupa ehirlerinin
dii yerde oturamazd. Her etnik-dinî nüfus çeitliliinin bu ehirde kark pek çounda özellikle Yahudiler için
unsurun nerede oturaca belliydi ve oturmas ve birbirleriyle iletiim ve getto denilen mahaller söz konu-
bir yerden baka bir yere tanmas etkileimi mümkün hale gelir. sudur. Bugün Toledoda, Pragta,
yasakt. Burada hukuk ve yasak Pariste Yahudi Mahallesi olarak
kelimelerini bilinçli olarak kullanyo- Osmanl ehirlerinde ve stanbulun- gezilen yerler geçmite, baka bir
rum, çünkü kimin nerede oturaca- da belirli dinî ve etnik gruplar be- yerde oturmasna izin verilmeyen bir
nn hukukî olarak ya da devlet zoruyla lirli bir mahallede oturmay tercih dinî unsurun mahalleleridir. Baka
belirlenmesi ile insanlarn sosyolojik, edebiliyorlard ve fakat tanabilme dinî ve etnik unsurlar için de benzeri
kültürel ve ekonomik gerekçelerle esneklikleri de vard. Dolaysyla bu mahaller oluturulmutur. Bizans s-
birbirilerine yakn oturmay tercih ehirlerde pek çok farkl dinî ve et- tanbulunda da, örnein Yahudilerin
etmeleri arasnda çok büyük fark nik unsurdan insan ayn mahallede defalarca ehirden ihraç edildiklerini,
vardr. Ayrca bir kere bir yeri tercih kark oturabiliyordu. Osmanl kay- ehirde yaamalarna izin verildiin-
ettikten sonra oradan ne gerekçe naklar, heterojen dediimiz, çeitli de ise bazen Galatada bazen de Suri-
ile olursa olsun tanma ve hareket gruplarn bir arada yaad ve arala- çinde belirli yerlerde oturmaya mec-
etme serbestisi ya da esnekliinin rnda iletiim ve etkileimi ifade eden bur edildiklerini tarihî kaynaklardan
olmas da çok kritiktir. Eer insan- örneklerle doludur. Getto denilen okuruz. Latinlerin ve Müslümanlarn
lar tercihlerine göre bir yer seçiyor sadece bir gruba mahsus bölgeler da ayn ekilde baz dönemlerde Ga-
ve gerektiinde hareket edebiliyorsa hiçbir Osmanl ehrinde gözükme- latada bazen de Sirkeci sahil bölge-

|
96 ÇEVRE, NSAN ve EHR | ARALIK 2015