Page 259 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

Atmosferik Isı Adası’nın incelenmesinde meteoroloji istasyonlarından veya
mobil ölçüm cihazlarından elde edilen hava sıcaklığı verileri kullanılabilmektedir.
Atmosferik ısı adasının oluşumunda yoğun yapılaşma, hava akımı engelleri ve
sanayi ve trafik emisyonları etkilidir. Yoğun yapılaşma, beton, asfalt gibi malzemeler
güneş ışığını emerek ısıyı tutmaktadır (Tamer, 2020). Hava akımı engelleri
oluşturan yüksek binalar, rüzgâr akımlarını engelleyerek sıcak havanın birikmesine
yol açmaktadır (Karakaya ve Kızılkaya, 2020). Sanayi ve araçlardan kaynaklanan
emisyonlar sıcaklıkları artırarak KIA etkisini güçlendirmektedir (Öztürk vd., 2021).
Yüzeysel ısı adaları; belirli bir alandaki yüzey sıcaklıklarının çevresine göre
daha yüksek olduğu durumu ifade eder. Şehirlerin yüzeylerinde, doğal
yüzeylere göre ısıyı daha fazla tutan malzemelerin bulunması nedeniyle ortaya
çıkarlar (Duran, 2018).
Yüzeysel ısı adasının oluşumunu etkileyen başlıca faktörler aşağıda
sıralanmıştır:
• Malzeme özellikleri: Asfalt ve beton gibi yapılar, güneş ışığını daha fazla
absorbe edip depolar. (Yazıcı ve Akbıyık, 2020).
• Yeşil alan miktarındaki azalma: Şehirleşme ile birlikte yeşil alanların
azalması, güneş ışığını absorbe ederek dağıtan bitki örtüsü kaybı yüzey
sıcaklıklarını artırır. (Kurtuluş ve Arkadaşları, 2017).
• Şehir planlaması: Kentleşme, doğal yüzeylerin yok olmasına neden olur ve
ısıyı daha fazla tutan yüzeylerin yaygınlaşmasına yol açar. (Çetinkaya, 2019).
Yüzeysel Isı Adası ise Atmosferik Isı Adasından farklı olarak sadece hava
sıcaklığındaki artışı değil, aynı zamanda yüzey sıcaklığındaki artışı da ifade
eder. Hem hava hem de yüzey sıcaklığındaki artış olmak üzere iki değişkene
odaklanır ve uzaktan algılama yöntemleriyle incelenir (Tamer, 2020).
Artan bina yoğunluğu, rüzgâr yönüne bağlı olarak azalan hava sirkülasyonuna
neden olan sokak kanyonu düzenleri ve daha az yeşil bitki örtüsü, buharlaşma-
terleme sürecini engeller ve böylece atmosferin ısınmasına ve hava sıcaklığının
artmasına katkıda bulunur (Tiwari vd., 2021 (Şekil 3).

Şekil 3. Yeşil Altyapı Senaryolarının Kentsel Isı Adası Oluşumu Üzerine Etkisi
(Tiwari vd., 2021)

258 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi