Page 172 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

TÜRKİYE’DE POTANSİYEL ÇIĞ BAŞLAMA

BÖLGELERİNİN TESPİTİ, ÇIĞ MOBİL
UYGULAMASI VE ÇIĞ TEHLİKE HARİTALARININ

HAZIRLANMASI SÜREÇLERİ: PALANDÖKEN
KAYAK MERKEZİ ÖRNEĞİ

Engin YILDIZ - İsmail BULUT

ÖZ
Bu çalışmada, Türkiye’de potansiyel ve aktif çığ başlama bölgelerinin belirlenmesi
ve çığ tehlike haritalarının hazırlanma süreçleri, Palandöken Kayak Merkezi örneği
üzerinden ele alınmıştır. Öncelikle aktif ve potansiyel çığ başlama bölgeleri (PÇBB)
belirlenmiş, sonrasında ise bu veriler, yerel halk, güvenlik güçleri, dağcılar, kayakçılar
vb. kullanıcıların erişimini ve kullanımını kolaylaştırmak amacıyla Çölleşme ve
Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü (ÇEMGM) tarafından geliştirilmiş çığ mobil
uygulamasına aktarılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda, 15.335 hektarlık çalışma
alanında toplam 1.779 hektarlık potansiyel ve aktif çığ başlama bölgeleri tespit
edilmiştir. Bu bölgelerin belirlenmesinin ardından, çığ akma ve birikme alanlarının
sınırlarını daha net bir şekilde ortaya koymak amacıyla iki boyutlu Hızlı Kitle Hareket
Simülasyonu (RAMMS) yazılımı kullanılarak çığ hızı, basıncı, yüksekliği, akma ve
birikme sınırları hesaplanmıştır. Gerçekleştirilen bu simülasyonlar sonucunda, çığ
akma ve birikme alanları toplamda 6.605 hektar olarak belirlenmiştir. Yapılan analizler
çalışma alanındaki jandarma karakolu ve otellerin ciddi çığ riski altında olduğu
ve bu riskin gelecekte daha büyük zararlara yol açabileceğini göstermektedir. Bu
simülasyon sonuçlarına dayanarak, ÇEMGM tarafından geliştirilmiş haritalama
standartlarına uygun çığ tehlike haritaları oluşturulmuş ve mevcut çığ tehlikeleri
değerlendirilmiştir. Hazırlanan bu haritalar bölgedeki kayak merkezleri, teleferik,
telesiyej hatları, karayolları güzergâhları ve yerleşim yerleri gibi yapıların
planlamasında kullanılarak bu haritalar ile mevcut ve gelecekteki çığ tehlikelerinin/
risklerinin tespit edilmesi ve gerekli önlemlerin alınması sağlanmaktadır. Çalışma,
Palandöken Kayak Merkezi örneği üzerinden, çığ tehlike ve çığ riski olan bölgelerde
yapılacak planlamalar ve izleme çalışmaları için önemli bir kaynak oluşturmaktadır
Anahtar Kelimeler: Çığ, Çığ Tehlike Haritası, Çığ Başlama Bölgeleri, Ramms,
Palandöken Kayak Merkezi

171
Özel Sayı / 2024