Page 162 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

Dinamik Erozyon Modeli ve İzleme Sistemi (DEMİS) ile Ulusal Ölçekte
Arazi Kullanım Türüne Göre Erozyon İstatistiklerinin Belirlenmesi

Havza ölçeğinde birim alanda en fazla erozyon sırasıyla; 26 t ha⁻¹yıl⁻¹ ile
Çoruh, 15,23 t ha⁻¹yıl⁻¹ ile Doğu Akdeniz ve 13,81 t ha⁻¹yıl⁻¹ ile Asi havzalarında
meydana gelmiştir. En düşük erozyonun meydana geldiği havza ise 4,2 t
ha⁻¹yıl⁻¹ ile Sakarya olmuştur (Erpul vd., 2018).
Havza bazında taşınan toprak miktarları değerlendirildiğinde sırasıyla en
fazla taşınım, 160 milyon ton ile Dicle-Fırat, 53 milyon ton ile Çoruh, 45,5
milyon ton ile Kızılırmak havzalarında gerçekleşmiştir. Toprak taşınımının en az
olduğu havzalar ise sırasıyla; 3,6 milyon ton ile Burdur, 4,8 milyon ton ile
Akarçay ve 7,5 milyon ton ile Küçük Menderesdir (Erpul vd., 2018).

Şekil 2. DEMİS yazılımı ve RUSLE modelinin entegrasyonu sonucu üretilen Türkiye
Su Erozyonu Haritası.
Bu bulgular, topoğrafik yapının erozyon şiddeti üzerindeki etkisini göstermekle
birlikte; farklı iklim koşulları, bitki örtüsü, arazi kullanımı ve farklı tarım uygulamalarına
sahip bölgelerde erozyon miktarı ve şiddetinin değişiklikler gösterdiğini de
belirtmektedir. Genellikle arazi bozulumuna açık olan ve bozulumun en fazla
olduğu tarım ve mera alanlarında, orta ve şiddetli erozyon seviyelerine sahip
bölgelerde acil müdahalelerin gerekliliğini de vurgulamaktadır.

4. Sonuçlar ve Öneriler

DEMİS, ulusal ölçekte çalıştırılmış ve RUSLE metodolojisini kullanarak mikro
havza ölçeğinden büyük nehir havzalarına kadar farklı ölçeklerde öngörülen
toprak kayıplarının ve toprak erozyonu risk sınıflarının haritalarını ve istatistiksel

161
Özel Sayı / 2024