Page 81 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 6

Sena Gül Bozer - Demirhan Devran Tokatlı
Emel Güven - Tamer Eren

3. Yöntem

Bibliyometri ilk kez P. Otlet tarafından 1934’te ele alınan bir terimdir. Sonra-
sında Pritchard, “İstatiksel Bibliografya mı Yoksa Bibliyometri mi?” başlıklı ma-
kalesinde kütüphane ve bilgi bilimi yazınında olmak üzere bu terimi 1969’da ilk
kez kullanmıştır (Duran ve Çelikkaya, 2019:3).
Belgelerin ya da yayınların konusu, yayınlandığı yılı, yayınlandığı dil gibi
belirli özelliklerinin niceliksel olarak analiz edilmesine ‘bibliyometrik analiz’
denmektedir (Haydaroğlu, 2022:2). Bibliyometrik analiz, bir konu ile ilgili yapı-
lan çalışmaların nicelik ve nitelik açısından değerlendirilmesine imkân sağla-
maktadır (Yılmaz, 2016:2). Elde edilen bulgular ilgili konunun nasıl bir gelişim
gösterdiğinin gözlenmesine, sorunların ve eksikliklerin tespit edilmesine ve bu
sonuçlar vesilesiyle yapılacak düzeltmelerin ya da getirilecek önerilerin tartışıl-
masına da imkân sağlamaktadır (Yılmaz, 2016:2).
Bibliyometrik analiz, genellikle söz konusu alandaki tezlerin veya seçilmiş
bir derginin analizi ile gerçekleşmektedir. Bu bağlamda farklı disiplinlerde li-
sansüstü tezleri inceleyen çok sayıda çalışma bulunmaktadır. Lisansüstü tez-
lerin analizinin yanı sıra çalışma alanı ile ilgili makalelerin analizi de bir diğer
araştırma konusu olmaktadır. Bu bağlamda da farklı alanlarda seçilen dergile-
rin bibliyometrik analizlerinin yapıldığı görülmektedir.
Zeren ve Kaya (2020:35), dijital pazarlama alanında ulusal yazında yapılan
çalışmalar sistematik bir literatür taramasıyla incelemiştir. TR Dizin ve YÖKTEZ
taranıp özette veya anahtar kelimelerde geçen dijital pazarlama kavramı geçen
334 çalışmayı bibliyometrik analize tabi tutmuşlardır. Bu analiz sonucu dijital
pazarlamanın her geçen yıl yükselen bir yere sahip olduğu görülmüştür. Savrun
ve Mutlu (2019:364), ISI Web of Science ve Scopus veri tabanlarının çevrimiçi
versiyonlarından ‘‘city logistics’’ anahtar kelimesi ile çalışma başlıklarında ara-
nan kitap, makale ve konferans bildiri çalışmalarının bibliyometrik analizini yap-
mayı amaçlamış, yayınların yazar ve makale sayısı, yazar profili, yayın yeri bilgisi,
yıl, makale konusu, araştırmanın amacı ve kaynak kullanımı gibi kriterler etra-
fında incelemeye almışlardır. Aksungur, Sever, Güven ve Eren (2024:1), YÖK-
TEZ veri tabanında yer alan insansız hava aracı ile ilgili çalışmaları bibliyometrik
parametreler çerçevesinde incelemişlerdir. Beşel ve Yardımcıoğlu (2017:133),
2007 ve 2016 yılları arasında Maliye Dergisinde yayınlanan çalışmaların analizini
yapıp bu kısıt altında maliye biliminin geçirdiği dönüşümü ele almışlardır. Bu
çalışmalar farklı değişkenler açısından değerlendirilmiştir. Değerlendirmeler
sonucu maliye alanında ampirik çalışmaların artış gösterdiği sonucuna varılmış-
tır. Öztürk ve Kurutkan (2020:1), bilim haritalama tekniğine göre “kalite yöne-
timi” kavramını incelemiştir. Web of Science veri tabanında arama stratejisine
bağlı olarak elde edilen 1372 makaleye, atıf ve bibliyometrik eşleştirme analizi
yapmıştır. Yapılan analiz sonucunda elde edilen bulgular hem okuyucu hem de

80 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi