Page 302 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Kentsel Dönüşümde Afetlere Dirençli Yapılar

Şekil 3. Avrupa Sismik Risk Haritası
Türkiye Avrasya, Anadolu, Afrika ve Arabistan levhalarını kapsayan ve tektonik
açıdan çok aktif bir bölgede yer almaktadır. Türkiye neotektoniğini kontrol eden
iki ana olay; batıda Helenik dalma-batma zonunun güneye doğru dalması ve
doğuda Arabistan ile Anadolu levhalarının çarpışmasıdır. Helenik dalma-batma
zonunun güneye doğru dalması, Anadolu levhasını batıya doğru çekmektedir. Bu
çekme, hem Batı Anadolu’da aktif kuzey-güney yönlü genişleme tektoniğine yol
açmakta, hem de Kuzey Anadolu Fayı boyunca Anadolu levhasının batıya doğru
olan hareketini sağlamaktadır. Anadolu levhası senede yaklaşık 2 santimetrelik
bir hızla batıya doğru hareket etmektedir. Geçmişten günümüze yaşanan
depremler istatistiksel açıdan değerlendirildiğinde; Türkiye’de ortalama olarak
beş yılda bir geniş çapta can ve mal kaybına neden olan büyük bir depremin
yaşandığı görülmektedir. Bu depremler nedeniyle yılda ortalama olarak yaklaşık
1.000 kişinin hayatını kaybettiği ve 2.100 kişinin de yaralandığı; yine ortalama 7
binden fazla binanın depremler nedeniyle yıkıldığı ya da ağır derecede hasar
gördüğü raporlanmıştır (URL-3).
18 Mart 2018 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan yeni Türkiye Deprem
Tehlike Haritası Şekil 4’da görülmektedir. Yeni harita en güncel deprem kaynak
parametreleri, deprem katalogları ve yeni nesil matematiksel modeller dikkate
alınarak çok daha fazla ve ayrıntılı veriyle hazırlanmıştır. Yeni haritada, bir önceki
haritadan farklı olarak deprem bölgeleri yerine en büyük yer ivmesi değerleri
gösterilmiş ve “deprem bölgesi” kavramı ortadan kaldırılmıştır. Harita detaylı
olarak incelendiğinde Türkiye’nin en önemli tektonik yapıları olan Kuzey
Anadolu Fay (KAF) Sistemi, Doğu Anadolu Fay (DAF) Sistemi ve Ege Çöküntü
Sistemi ayırt edilebilmektedir (Benli vd., 2018).

Yıl 2 / Sayı 4 / Temmuz 2023 287