Page 244 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Yüzeysel Akış Riskinin Peyzaj Deseni Çerçevesinde Değerlendirilmesi:
Kastamonu Merkez İlçe Örneği

Maki ve otsu bitkiler sınıfı (32000) alansal olarak üçüncü sırada yer almasına
karşılık NP ekilebilir alanlar sınıfından az çıkmıştır. AI’nin %94,27; ENN_AM
değerinin ise 121,29 m. bulunması, sınıfa ait ünitelerin birbirine yakın ve
kümeli olduğunu göstermektedir. Bu göstergelerden hareketle, maki ve otsu
bitki alanlarının bütünleşik bir yapı sergiledi söylenebilir. LSI değerinin de
1’den uzak olması, sınıfa ait ünitelerin nitelikli bir kenar yapısı oluşturduğunu
göstermektedir. Ormanlarla birlikte nitelikli bir maki (bölgedeki türler itibariyle
pseudomaki olarak da tanımlanabilir) dokusunun gelişmiş olması, habitat
çeşitliliği açısından sevindiricidir.
Araştırma alanında mera niteliği taşıyan alanların (23000) da önemli bir
ağırlığı olduğu görülmektedir. Bu sınıf 13.559,69 ha’lık bir alanla temsil
edilmektedir. NP yüksek buna karşılık LPI değeri düşük çıkmıştır. Bu durum çok
sayıda meranın alana ortalama 107,26 metre mesafe (ENN_AM) ile dağıldığını
göstermektedir. LSI değerinin yüksek çıkması da yine bu sınıfa ait ünitelerin
kenar yapısının kalitesiyle ilgili umut vadetmektedir.
Araştırma alanının peyzaj desenine yönelik dikkat çeken bir diğer gösterge
su yapılarıyla ilgili olmuştur. ENN_AM değerinin 2.023,70 metre çıkması, sınıfa
ait 109 ünitenin (NP) birbirine oldukça uzak mesafelerde konumlandığını
göstermektedir. Ekosistemlerin kalitesi üzerinde hayati bir rol üstlenen su
yapılarının varlığı ve niteliği, üzerinde önemle durulması gereken bir konu
olarak ortaya çıkmıştır. Özellikle yağış suyu yönetiminin çok önemli olduğu
Batı Karadeniz Bölgesi’nde hassasiyetle ele alınması gerekir.

Sonuç
Kastamonu ili, yakın geçmişte ekstrem yağışların ardından havzaların su
tutma kapasitesinin aşılması ve yüzeysel akışın artmasına bağlı olarak üst üste
felaketlere sahne olmuştur. 2021 yılı Ağustos ayında en çok Bozkurt ilçesini
yaralayan sel felaketi ile 2022 yılı Haziran ayında İnebolu, Azdavay gibi ilçelerde
etkili olan taşkınlar konunun önceliğini arttırmıştır.
Bu araştırmada, yüzeysel akış riski ile peyzaj deseni arasındaki ilişkiler
Kastamonu Merkez ilçe örneğinde ele alınmıştır. Bu yaklaşım, neden-sonuç
ilişkilerinin yorumlanması ve sürdürülebilir peyzaj planlama ve yönetim
kararlarına ulaşılabilmesi açısından yol gösterici olmuştur.
Yüzeysel akış riskini hesaplamak üzere analize dahil edilen ölçütler, konuyla
ilgili ekolojik bileşenleri kapsayacak bir kurgu içerisinde ele alınmıştır. Risk
analizinden elde edilen bulgular, AK/AÖ sınıflarıyla ilişkilendirilerek yorumlanmış
ve bu sınıflardan özellikle orman, maki, ekilebilir arazi gibi vejetasyonla örtülü
alanların risk faktörünü indirgemede önemli roller üstlendiği tespit edilmiştir.
Söz konusu sınıflara uygulanan desen analizi sonuçları; sınıfların şekil, büyüklük,

Yıl 2 / Sayı 3 / Ocak 2023 229