Page 153 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Abdüssamet Aydın - Necati Cem Aktuz

ETU yaklaşımı çoğu zaman kırsal topluluklar için daha ulaşılabilir ve maliyet
etkin olmuştur; aynı zamanda beraberinde toprak iyileşmesi, su düzenlemesi,
karbon birikimi ve geçim çeşitlendirmesi gibi yan faydalar getirmiştir. İnsanların
ve geçim kaynaklarının iklim değişikliği etkilerine uyum sağlayabilmesini
kolaylaştırmak için biyolojik çeşitlilik, ekosistem hizmetleri ve süreçlerinden
faydalanılması üzerine kuruludur. Sektörler arası bakış açısı ile iktisadi, sosyal
ve çevresel sürdürülebilirlik ve verimliliği teşvik etmektedir; bu da diğerleri
arasında tarım, ormancılık, enerji, su, sosyal adalet, eğitim ve sürdürülebilir
geçim kaynaklarını içermektedir (Seddon ve ark. 2016).
Ekosisteme dayalı uyum, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine karşı
insanların uyum sağlamasına yardımcı olmak için; genel bir stratejinin parçası
olarak biyolojik çeşitlilik ve ekosistem hizmetlerinden faydalanılmasıdır (CBD,
2009). Bir uyum faaliyetinin ETU olarak sınıflandırılması için faaliyet, program ve
projeler aşağıda maddeler halinde yer alan belirli kriterlere uymak zorundadır.
• Hem ekosistemlerin hem de toplulukların dayanıklılığını arttırmalıdır.
• Çoklu sektörel yaklaşımları teşvik etmelidir.
• Çoklu coğrafik ölçeklerde çalışmalıdır.
• Uyum sağlayabilen bir yönetim sağlamak için esnek yönetim yapılarını
entegre edebilmelidir.
• Kayıpları en aza indirmeli ve istenmeyen olumsuz sosyal ve çevresel
etkilerin önüne geçmek için kalkınma ve koruma amaçlar hedeflerle
faydaları azami hale getirmelidir.
• En uygun yerel ve bilimsel bilgiye dayalı olmalı ve bilginin oluşturulup
yayılmasını hızlandırmalıdır.
• Kültürel olarak uygun, katılımcı, hesap verebilir ve şeffaf olmalı, cinsiyet
ve eşitlik konularını aktif bir şekilde kapsamalıdır.
Koruma, iyileştirme ve sürdürülebilir arazi yönetimine odaklanan ekosisteme
dayalı yönetim uygulamaları çiftçilere; kısa dönemdeki iklim çeşitliliğine
olduğu kadar (aşırı hava olaylarının artan etkilerine karşı üretim birimlerinin
dayanıklılığını arttırarak) uzun dönem etkilerine uyum sağlamalarına (CBD,
2009) ve saha içi ve saha dışı ekosistem hizmetlerinin devamlı uygulanmasını
sağlayarak da yardımcı olabilmektedir. ETU uygulamaları aşağıda açıklanmıştır.

2.1. Tarımsal Ormancılık (Agroforestry)
Tarımsal ormancılık çok yıllık ormanlıkların (ağaçlar ve çalılar gibi) aynı arazi
yönetim birimindeki tarım ürünleri ve/ya hayvanlar ile mekânsal düzenleme
veya geçici sıra şeklinde entegre olduğu her hangi bir toprak kullanım sistemi,
uygulaması veya teknolojisine verilen addır. Tarımsal ormancılık, tarımsal
ağaçlandırma (ekinler, ağaç, çalı gibi), pastoral yapılar (otlak, hayvanlar ve
ağaçlar) ve tarımsal pastoral yapılar (ekinler ve otlak /hayvanlar) gibi farklı yapıları
kapsamaktadır.

138 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi