Page 134 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

MARS’DAN DÜNYA’YA OLASI ANTİK YAŞAMIN

İZLERİ: SALDA GÖLÜ MİKROBİYAL EKOLOJİSİ VE
KORUNMASI ÜZERİNE DEĞERLENDİRME

Orhan INCE - H. Abdullah UÇAN vd.

ÖZ
Burdur’un kuzey batısında Yeşilova ilçesi sınırlarında yer alan Salda Gölü‘nün,
Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA)’nin Mars 2020 misyonunda
hedef alan olarak seçilen, Jezero Krateri’nde var olduğuna dair önemli bilimsel
kanıtların bulunduğu eski göl ortamına jeolojik, jeokimyasal ve mineralojik
içeriği bakımından önemli oranda benzerlik sergileyen Yerküre’deki tek göl
olduğu belirtilmektedir (Garczynski vd., 2020). Salda Gölü’ndeki mikrobiyalitler,
Yerküre’nin bilinen en eski yaşam formlarını içeren fosillerin (3.5 milyar yıl)
güncel temsilcileridir (Balci vd., 2018). Bu nadir görülen mikrobiyal yapılar
oluştukları ortamın fiziksel, kimyasal, biyolojik ve çevresel karakteristiklerini kayıt
eden arşivlerdir (Balci vd., 2018). Salda Gölü’nün sahip olduğu bu mikrobiyalit
yapılarının oluşum koşullarının ve mekanizmalarının ortaya konması ve jeolojik
ortamlardaki benzer yapıların içerdiği fosil kayıtların ortaya çıkarılmasına yönelik
yürütülecek bilimsel ar-ge çalışmaları yalnızca Yerküre’de yaşamın başlangıç ve
evrilmesi konusunda değil, Mars’da Jezero Krateri’ndeki eski göl ortamındaki
olası geçmiş yaşamın izlerinin araştırılması sırasında kullanılabilecek ve
karşılaştırılabilecek nitelikte önemli veriler üretecektir (İnce vd., 2021). Bu
kapsamda, T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından
desteklenen ve İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) tarafından yürütülen ve 15
Aralık 2021 tarihinde tamamlanan “Salda Gölü’nün Mikrobiyal Ekolojisinin İleri
Moleküler Yöntemlerle (Metabarkodlama) Belirlenmesi ve Jeomikrobiyolojik
Karakteristiklerinin Haritalanması Araştırma ve Geliştirme Projesi” kapsamında
yürütülen moleküler tabanlı çalışmaların Metabarkodlama sonuçlarına göre,

Yıl 2 / Sayı 3 / Ocak 2023 119