Page 136 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Mars’dan Dünya’ya Olası Antik Yaşamın İzleri:
Salda Gölü Mikrobiyal Ekolojisi ve Korunması Üzerine Değerlendirme
Giriş

Geçmişten günümüze, Dünya dışı gezegenlerde yaşamın izlerini bulmak
birçok ulusun ortak hayali olmuştur. Geçtiğimiz yüzyıl içerisinde dünyanın dört bir
yanından farklı uzay kuruluşları bu bilinmezliği çözmek için uzaya gönderilmek
üzere geliştirilmiş uzay araçları tasarlamışlardır. 1960 yılından itibaren uzay
araştırma araçları, Güneş sistemi yörüngesinde olan bu gezegenlerin fiziksel
ve kimyasal kompozisyonlarını tayin etmek için gönderilmişlerdir (NASA, 1970).
Bu görevlerden en sonuncusu, Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin
(NASA) Perseverance Rover ile 30 Temmuz 2020’de Mars’a yolculuk görevidir
(NASA, 2020). Perseverance Rover 7 ay süren 480 milyon kilometrelik yolculuğun
ardından Mars’a, Jezero Krateri’ne 18 Şubat 2021’de iniş yapmıştır (Rodriguez,
2021) ve Şekil 1’de gösterilen 45 km çapındaki Jezero Krateri’nde 3,5 milyar
yıl önce var olduğu tahmin edilen geçmiş yaşamın izlerini araştırması görevi
verilmiştir (NASA, 2020). Bu kapsamda Perseverance adlı keşif aracı, Mars’ta
eski yaşamın izlerini araştırmak için kaya örnekleri toplamaya programlanmıştır
(Rodriguez, 2021).

a) b)

İniş Alanı

Şekil 1. (a, b) Perseverance Rover’ın Jezero Krateri’ne iniş bölgesinin farklı açılardan
görünüşü. (NASA, 2020)
Gönderilen uzay araçlarından gelen bilgiler ışığında Mars’taki potansiyel
yaşam izleri nasıl tespit edilebilir sorusu aydınlatılmaya çalışılmıştır. Bu sorunun
yanıtını bulabilmek için Mars yüzeyinde yüksek miktarda bulunan magnezyum
karbonat oluşumları incelenmiştir. Magnezyum karbonat mineralinin yaşam
hakkında ipucu vermesinin nedeni, bu mineralin mikroorganizmaların
korunmasında rol almasıdır ( Horgan vd., 2020; Scheller vd., 2021). Mars
yüzeyinde sucul ortamların keşfedilmesi ve yüksek miktarda magnezyum
karbonat minerallerinin bulunması, Mars’ta biyolojik izlerin bulunabilme
potansiyelini akla getirmektedir (Russell vd., 1999; Horgan vd., 2020).

Yıl 2 / Sayı 3 / Ocak 2023 121