Page 68 - Çevre, Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 1

İklim Değişikliği Krizi ve Şehirler

Bu sistemde yeşil satın almadan başlayarak, yeşil üretim, yeşil dağıtım, yeşil
paketlemenin oluşturduğu yeni ürün tedariki hususu; kullanılmış ürünler
bağlamında da döngüsel ekonomi yaklaşımı çerçevesinde geri dönüşüm ve
yeniden kullanım basamaklarını içeren, özetle tedarikçiden son tüketiciye
kadar tüm sistemde çevre duyarlı uygulamaların esas alındığı bir yaklaşım söz
konusudur (Güzel, 2011; Yaprak ve Doğan, 2019: 1148).

Döngüsel ekonominin geliştirilmesi
Fosil yakıtlardan üretilen enerji talebinin, doğal kaynak kullanımının
azaltılmasında ve iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir diğer strateji de
ürünlerin yaşam döngüsü boyunca verimliliğinin artırılması, atık malzemelerin
yeniden kullanımı ve kaynağında geri dönüştürülmesi olanaklarının
araştırılmasıdır (Kumar, 2021). Bu kapsamda ortaya konulan döngüsel
ekonomi kavramı geri dönüşüm ve atık yönetimi üzerine odaklanmakta
ve “azalt, yeniden kullan ve geri dönüştür” prensiplerini temel almaktadır.
Yeşil dönüşüm sürecinin şehirlerde iklim değişikliğine dirençlilik sağlanması
bağlamında önemli katkısı söz konusu olmaktadır. BM tarafından yeşil
dönüşüm kapsamında 6 milyon yeni istihdam alanının oluşturulabileceği
öngörülmektedir (UN, 2021c).
Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması

Enerji sektöründe kullanılan fosil yakıtlar sera gazı emisyonlarının, küresel
ortalama sıcaklık artışının ve sonuçta da iklim değişikliğinin temel nedenidir.
Sürdürülebilir nitelikte bir enerji programı uygulamak bu bakımdan kilit öneme
sahiptir (Kumar, 2021). Bu doğrultuda şehirlerde ele alınan iklim değişikliğiyle
mücadele çalışmaları kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının
yaygınlaştırılması ve sanayide temiz üretim tekniklerinin geliştirilmesi büyük
önem taşımaktadır. Özellikle sanayiden kaynaklı emisyonların düşürülmesi,
sadece iklim değişikliği bağlamında değil, yerel hava kalitesi ve halk sağlığı
açısından da önemli faydalar sunmaktadır (UNEP, 2022). BM rakamlarına
göre 2019 yılında yenilenebilir enerji alanında 11,5 milyon yeni istihdam
sağlanmıştır. Güneş enerjisine dönük sanayi 2019 yılında yaklaşık 3,8 milyon iş
imkânı sağlarken, bunu 2,5 milyon istihdam olanağı ile biyoyakıtlar, 2 milyona
yakın istihdam ile hidroelektrik sektörü ve 1,2 milyon istihdam imkânı ile
rüzgâr enerjisi takip etmiştir (UN, 2021c).

Kompakt şehirleşme ve yeşil ulaşım sistemlerinin geliştirilmesi
Geleneksel şehir planlama anlayışı çerçevesinde yapılı çevrelerin doğal
alanlara doğru genişlemesi, şehirlerin yayılması, kalabalıklaşması ve iklim
dirençliliklerini yitirmesi söz konusu olmaktadır. Bu anlayış çerçevesinde
şehirlerde alanın büyük oranda araçlar için ayrıldığı ve fosil yakıtlı araçların hâkim

Yıl 1 / Sayı 1 / Ocak 2022 53