Page 206 - Çevre, Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 1

Kentsel Büyüme - İklim Değişikliği

kuruluşların yaptığı çalışmalar incelenmiştir. Çalışmalarda, arazi kullanım
politikalarını kapsayacak şekilde iklim değişikliğine uyum politikaları ve
yönetim/yönetişim kavramlarının ön plana çıktığı görülmüştür. Son olarak,
Türkiye’de konuya ilişkin mevcut durum politika dokümanları üzerinden
değerlendirilmiş ve yerel düzeye ilişkin çıkarımlar yapılmıştır.
Çalışma bulgularına göre, çevresel kriz olarak kabul edilen iklim değişikliğinin
şehirler üzerinde çarpıcı etkileri olduğu ve iklim değişikliği etkileriyle karşı
karşıya kalındığında dayanıklılığı güçlendirmek için iklim değişikliğine uyum
ve azaltım politikalarının geliştirildiği görülmüştür. İklim değişikliği etkilerine
göre şekillenen politikalarda bu değişikliklerle başa çıkma stratejilerinin iklim
değişikliği üzerinde işlevsel bir rol oynadığı vurgulanmıştır. Bu bağlamda
kentsel büyüme odaklı yaklaşım, iklim değişikliği etkilerinden biri olarak
ortaya koyulmuştur. Bir başka deyişle, kentsel büyümenin göstergeleri olarak
nüfus artışı, kentsel yayılma, göç, arazi kullanım politikaları ve doğal alanların
varlığının aşırı hava olayları, kuraklık, kentsel ısı adası etkisi gibi iklim değişikliği
etkilerini doğrudan etkilediği kanıtlanmıştır. Kentsel büyüme odaklı yaklaşımda,
kontrolsüz ve hızlı kentleşmenin ekonomik kalkınmanın katkısına rağmen birçok
sosyal ve çevresel sorun yarattığı kanısına varılmıştır. Kırsal ekonomiyi olumsuz
etkileyebilecek olan kontrolsüz kentsel büyüme yaklaşımlarının toplumda
sosyal eşitsizlik oluşturabileceği de tartışılan konular arasındadır. Bu nedenle,
iklim değişikliğine uyum sağlama politikalarının kentsel büyüme dinamikleri
ile birlikte düşünülmesi önem taşımaktadır.
Özellikle arazi kullanım politikalarının iklim değişikliği etkileriyle mekânda
doğrudan ilişki kurması, yerel planlama ilkelerinin belirlenmesinde, şehrin kıyı
kesimleri ve tarım/orman/sulak alanlar için güvenliğin sağlanmasında iklim
değişikliğine uyum ilkelerinin ortaya koyulmasında önem taşımaktadır. Bu
nedenle iklim değişikliğine uyum sağlamak için; arazi kullanım planlamasının
hassas bir şekilde yapılması, kent içinde yeşil alanların artırılmasının sağlanması,
halk sağlığı müdahaleleri, soğutma merkezleri ve doğal kaynak yönetimlerinin
yapılması vurgulanmıştır. Ayrıca, yerel yönetimlerin doğal/ yapılaşmamış ve
hassas alanlarda veya bu alanları doğrudan etkileyecek bölgelerde yapılan
kentsel gelişim projelerinde önceliklerini ortaya koyması beklenmektedir.
Kentsel büyümenin doğal alanlar doğrultusunda sınırlandırılması, iklim
değişikliğiyle mücadele eden ve doğadan gelen faydaları destekleyen
ekosistem hizmetleri üretilen bu alanlarda verilecek kentsel büyüme kararlarının
iklim değişikliği etkileri göz önüne alınarak yapılması önem taşımaktadır.

Yıl 1 / Sayı 1 / Ocak 2022 191