Page 158 - Çevre, Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 1

Mera Alanlarının Önemi

tahminlere olan güveni azaltmasıdır. Tubiello ve diğ. (2007) iklim değişikliğine
karşı gözlemlenen tepkileri; (1) aşırı olayların sıklığındaki artışlara tepki olarak
doğrusal olmama ve eşik etkileri; (2) yabancı ot zararlısı ve hastalık oranının
değişimi; (3) ekinlerin yüksek CO konsantrasyonuna tarla tepkisi ve (4) artan
2
CO ile iklim ve yönetim değişkenlerinin etkileşimleri olarak özetlemiştir. İklim
2
değişikliği etkilerinin tahminlerindeki belirsizlikleri azaltmak ve gelecek riskleri
doğru değerlendirebilmek adına ürün ve mera türlerinin tepkileri incelenmeye
devam edilmelidir. Yanlış gıda ve hayvancılık yönetimi, küresel karbon
havuzunu önemli ölçüde etkilemekte ve atmosferik CO konsantrasyonlarını
2
bozarak karbon yutaklarında güvenlik açığı oluşturabilmektedir (Ciais ve diğ.,
2005; Cox ve diğ., 2004; Tubiello ve diğ., 2007).
Karbon yutaklarının iklim değişikliği karşısındaki kırılganlığının azaltılması
meraların sürdürülebilirliği için önemlidir. Karbon döngüsündeki olası
değişiklikler, arazi kullanım planlaması (mera ıslahı, ağaçlandırma vb.), azot
gübreleme, sulama ve toprak işleme gibi toprak yönetimi uygulamalarına
kritik olarak bağlıdır. Son 15 yılda iklim değişikliğinin etkileri üzerine çok sayıda
deneysel veri üretilmiştir. Ancak bu veriler çiftçilerin tarlalarına inememiş ve
CO seviyelerini tahmin etmek de dahil olmak üzere bölgesel ölçeklerde
2
özümsenememiştir. Arsa düzeyinde iklim değişikliğine karşı CO tepkileri
2
konusunda oluşturulacak modeller için daha fazla iş birliği ile disiplinlerarası
araştırmacılar arasında köprü kurulması, mevcut veri eksikliklerinin giderilmesi
için gereklidir (Tubiello ve diğ., 2007).

Yöntem ve Bulgular

Yapılan çalışmada öncelikle literatür taraması ve medya analizi üzerinden
Türkiye’deki mera alanları üzerinde süregelen başlıca çatışmalar incelenmiştir.
Ardından, detayda İzmir’in kır-kent çeperinde bulunan Aliağa, Bornova ve
Torbalı ilçelerindeki 50 köyde yapılan saha çalışmaları, yerinde gözlemler,
muhtarlar ve uzmanlar ile yapılan yarı-yapılandırılmış mülakatlar (İl Mera
Komisyonu, Ziraat Odaları, EÜ Ziraat Fakültesi öğretim üyeleri vb.) ve çalışma
kapsamında Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nde gerçekleştirilen “Grup
Mutabakatı Çalıştayı” (2018) üzerinden edinilen veriler, içerik analiziyle
değerlendirilerek bir mera gösterge seti oluşturulmuştur.
Mera göstergeleri, Avrupa Çevre Ajansı (EEA) tarafından Çevresel Etki
Değerlendirme (ÇED) raporlarında kullanılan DPSIR nedensel analiz modeline
uyarlanmıştır. DPSIR nedensel analiz modeli, karar verme süreçlerinde hızlı geri
bildirimler sağlayarak karar vericilerle iletişimi kolaylaştırma görevi görmektedir
(EEA, 1999). Sürecin sonunda model aracılığıyla mera alanları üzerinde tespit
edilen faktör, baskı, durum ve etkilere yönelik yanıtlar üretilmiştir (Hazar ve
Velibeyoğlu, 2019).

Yıl 1 / Sayı 1 / Ocak 2022 143