Page 69 - Çevre ve Şehir - Sayı 2

DARÜŞŞİFA TAÇ KAPI lerden bazılarıdır. Bu sesler, Darüşşifanın
sağında ve solunda bulunan hasta odala-
Görkemli bir yapıya sahip olan darüşşifanın rına içeride yatan hastaların ihtiyacı kadar
giriş kapısı “Taç Kapı” olarak adlandırılmış- iletilerek hastaların tedavisi sağlanmıştır.
tır. Kapının iç alınlık kısmında Selçuklu’yu Büyük eyvanın tavanı helezonik kilit taşı
simgeleyen beşgen ve sekizgen yıldız mo- sistemiyle yapılmış ve günümüzde de sırrı
tifleri kullanılmıştır. Kapı üzerinde yer alan çözülememiş bir tonoz örneğidir. Baş mi-
yıldız ve hilaller Türk bayrağındaki hilal ve mar, ismini şifahanede kimsenin kolaylıkla
yıldızın birebir aynısıdır. Pencereyi ortadan fark edemeyeceği bir noktaya büyük eyvan
ikiye bölen sütun “denge sütunu”ur. Baş tonozunu taşıyan doğu kemerinin başına
mimar, bu kapıdakinden başka iki adet de çok basit bir şekilde nakşetmiş ve eserinin
cami bölümündeki batı kapıya olmak üze- kıyamet görmesi için dua etmiştir.
re külliyeye toplam üç adet denge sütunu
yerleştirmiştir. Sütunun altında bulunan TÜRBE
Selçuklu sülüs yazısıyla yazılmış üç satırlık
kitabede: “Fahrettin Behram Şah'ın kızı Me- Büyük eyvanın solundaki odada Ahmet
like Turan, Allah'ın affına muhtaç aciz kul, Şah, eşi Turan Melek ve ailesinin kabirleri
adaletli melike bu şifa yurdunun yapılışını yer almaktadır. Türbe kapısının üzerinde ta-
626 H/1228 M yılında emretti.” ifadesi yer savvufi sembollerle yüklü bir motif bulun-
almaktadır. maktadır. Motifin üst tarafı bir tabut kapağı
görünümündedir. Bir bütün halinde bakıldı-
ğında motif, kefelerinde kalplerin tartıldığı
bir terazidir. Terazinin orta denge çubuğu-
nun birleştiği noktaya da ayrıca bir ters kalp
oturtulmuştur. Burada verilmek istenen
mesaj şudur: “Amellerinizin tartılacağı bir
MİNBER
terazi vardır ancak bu teraziye dünyadaki
Dünyanın en uzun ömürlü ağacı olan aba- malınız mülkünüz konulmaz, teraziye ko-
noz ağacından yapılan minber, Cami ile ya- nulacak şeyler kalplerinizin içindekilerdir.”
şıt olup bugün hâlâ orijinalliğini korumakta
ve kullanılmaktadır. Anadolu Selçuklu Dev-
leti zamanında yapılmış minberler arasında
kündekâri tekniğinin şaheserlerindendir. IŞTE USTALARI:
Bu minber ağaç işlemeciliğinde kullanılan
dört stilin bir arada bulunduğu önemli eser-
lerden biridir. Minber üzerindeki yazı kuşak- Başmimar Hürremşah ile Ahmet
larında, 3’ü kitabe, 18’i de âyet ve hadis ol- Nakaş Hilati (Ahlatlı Mimar), Ahmet
mak üzere 21 adet Arapça metin mevcuttur. Bin İbrahim El Tiflisi (Ağaç İşleri
Sanatçısı, Nakkaş) ve Ahmet Bin
DARÜŞŞİFA DARÜŞŞİFA İÇ MEKÂN Muhammed'in (Hattat ve Nakkaş)
eserde çalıştığı bilgisi kaynaklarda
Divriği Şifahanesi Anadolu’daki darüşşi- Genel bir hastane formunda planlanan şifa- yer alıyor.
faların günümüze ulaşan en eski ve en hanenin iç mekânı, ruh ve sinir hastalarının
önemlilerinden biridir. Şifahane, Osmanlı tedavi edilmesinde kullanılmıştır. İçerde
Döneminde aynı zamanda pozitif ve dini sağlı sollu hasta odaları, küçük eyvanlar
ilimlerin verildiği bir medrese olarak da kul- ve ana giriş kapısının tam karşısında büyük
lanılmıştır. eyvan bulunmaktadır. Baş mimar, büyük
eyvanda yapmış olduğu yelpaze motifleri
Orta Asya Türk yapı geleneğine bağlı olarak ve tonoz işlemeleriyle bir akustik yakala-
inşa edilen Şifahane, doğu-batı doğrultu- mayı başarmıştır. Kur’an-ı Kerim tilaveti,
sunda dikdörtgen plana sahiptir. Kesme tasavvuf musikisi icrası, suyun ortada bu-
taştan yapılan eser, kapalı avlulu, üç eyvan- lunan havuza akarken ve havuzdan tahliye
lı olup batı kanadı çift katlıdır. En belirgin olurken çıkarmış olduğu sesler, ruh ve sinir
örtü sistemi, ana eyvanın yıldız tonozudur. hastalarının tedavisinde kullanılan yöntem-

ÇEVRE VE ŞEHİR ŞUBAT 2019 67