Page 97 - Çevre ve Şehir Dergisi - Sayı 13

şımdan salgılanan emisyonların önümüzdeki 30 yıl içinde % 150
artacağı hesaplanmaktadır.

06 Her ne kadar hava ve deniz ulaşımının payı her geçen
gün artsa da ulaşım sektörünün büyük bir bölümü yer-
yüzünde gerçekleştirilmektedir. Yeryüzünde gerçekleşen
demiryolu ve karayolu ulaşımından kaynaklanan sera gazı
emisyonları, tüm ulaşım sektöründen kaynaklanan emis-
yonların yüzde kaçını oluşturmaktadır?
A) % 29 B) % 53
C) % 67 D) % 73
CEVAP: Ulaşımdan kaynaklanan emisyonların % 73 gibi yüksek
bir oranı yeryüzünde gerçekleşen karayolu ve demiryolu ulaşımın-
dan sağlanmaktadır. Havayolu ve denizyolu ulaşımından salgılanan
emisyonlar ise toplam emisyonun sırası ile % 11 ile % 9’una eşde-
ğer gelmektedir. Özellikle gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde 09 1990-2009 arasındaki 19 yıllık dönemde ulaşım sektö-
karayolu ulaşımı önemli bir rol oynamaktadır. ründen kaynaklı CO2 eşdeğeri sera gazı emisyonu dünya
genelinde % 44 oranında artış göstermişken; Türkiye’de
aynı dönemde ulaşımdan kaynaklı CO2 eşdeğeri sera gazı
emisyonu % 78 oranında artmıştır. Aşağıdakilerden han-
gisi bunun ana nedenlerinden biridir?
A) Demiryolu ağlarının genişlemesi
B) Şehir içi ulaşım sistemlerinin yaygınlaşması
C) Dış ticaret hacminin büyümesi
D) Özel araç sayısının artması
CEVAP: Ulaşımda sera gazı emisyonlarının artmasına yol açan
başlıca gelişme eğilimlerinden biri özel araç yani otomobil sahip-
liğinin artması ve buna koşut olarak şehir içi ulaşımda otomobilli
yolculukların oranının artmasıdır. Otomobil, kilometrede taşıdığı
yolcu başına, otobüse göre 125 kat fazla hava kirliliği yaratmakta,
yolcu/km başına enerji tüketimine bakıldığında, otobüs ve metroya
07 Hangi ülkede bir kişinin ulaşımdan kaynaklanan karbon- göre beş kat daha fazla enerji tüketmektedir.
dioksit emisyonu diğerlerine göre daha fazladır?
A) ABD B) Kanada
C) Çin D) Avustralya
CEVAP: Ülkeler arasında kişi başına gerçekleşen ulaşım faaliyetleri
için tüketilen enerji arasında farklılıklar görülmektedir. Örneğin bir
ABD vatandaşı, bir yılda özel ulaşım gereksinimleri için bir Çinliye
göre yaklaşık 24 kat, bir Avrupalıya göre ise yaklaşık 4 kat daha
fazla enerji tüketmektedir. Ortalama olarak bir ABD vatandaşı bir
yılda hem özel hem toplum ulaşımda atmosfere yaklaşık 4500 kg
karbondioksit emisyonu salınımı yaparken, bir Kanadalı yaklaşık
2500 kg, bir Avustralyalı yaklaşık 2200 kg ve bir Çinli ise 200 kg
karbondioksit salınımı gerçekleştirmektedir.
08 Araçlar için yakıt alımı günün hangi zamanlarda daha
çok tasarruf sağlar?
A) Gün ortasında Bir ülke ulaşım amaçlı gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYH(
B) Geceleri 10 yüzde kaçını harcamaktadır?
C) Sabahın erken saatlerinde veya akşamlarda A) % 5 B) % 7,5
D) Günün her saatinde aynıdır C) % 10 D) % 12,5
CEVAP: Yakıtın depoya doldurulması işlemi sırasında, bir kıs- CEVAP: Bir ülkenin ulaşım harcamaları toplam GSYH’nın % 10’una
mı kaybolur. Yani dolumu gerçekleştiren pompa, depodan çıktığı eşdeğer gelmektedir, önümüzdeki yıllarda da dünyadaki kişi başına
anda, yakıt doğrudan buharlaşmaya başlar. Daha serin zamanlar- düşen gelirin artmasının bu yüzdeyi arttırılacağı düşünülmektedir.
da, özellikle gün içinde güneş ışığının olmadı saatlerde, depodan Bu yüzden yeşil ve sürdürülebilir ulaşım yatırımları yapmak hava
daha az yakıt buharlaşır. Bu yüzden yakıt alım işleminin geceleri kirliliği, sera gazı emisyonları ve trafik yükünü azaltır, aynı zamanda
gerçekleştirilmesi daha çok verim sağlar da yeşil istihdamı ve yakıt tasarrufunu arttırır.

OCAK 2013 | ÇEVRE ve ŞEHİR | 97