Page 82 - Çevre ve Şehir Dergisi - Sayı 12

KİTAP-TANITIM

NUMARALI

ŞEHiRLER

HÜSEYİN GÜÇ
Ahmet Turan Alkan’ın “Altıncı Şehir” kitabını ilk gördüğünde, YALÇIN’ın 7. Şehir adlı kitabından önce Metin Önal Mengüşoğlu
herkesin aklına ilk gelen “Numaralı şehir de neyin nesi?” sorusu tarafından yazılan bir Elazığ kitabı, Harput Şehrengizi; 7. Şehir
olmuştur. Birinci, ikinci, üçüncü veya altıncı şehir şeklinde nu- diye anılabilirdi; ama yazarı oğlu için bir ağıt kitabı da olan bu
maralar verip de bir şehri anlatmak da ne oluyor? Şehir anla- kitaba numara vermediği için sıralamaya giremiyor. Yedinci şe-
tıcıları; hangi ölçüye göre şehirleri, numaralandırıyor? Tarihi ve hir denilmese de, Metin Önal Mengüşoğlu, “Harput Şehrengizi”
kültürel geçmişlerine veya yaşlarına göre mi? Yoksa nüfuslarına ile “Altıncı Şehir”in ardında olduğunu “Altıncı Şehir”i okuduktan
göre mi? Ya da endüstriyel gelişmişliklerini mi baz alıyorlar bu sonra “Harput Şehrengezi”ni kaleme aldığını söylüyor; fakat
numaralandırmada? Bunları düşünürken aslında sorunun ceva- şehrine numara vermediğinden dolayı da 7. Şehir unvanını Özkan
bı da zihninizde belirivermiştir. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Beş Yalçın ve Amasya’ya kaptırmış oluyor.
Şehir” adlı eserinden sonra kaleme alınacak bir şehir kitabı, el- Ahmet Turan Alkan, “Altıncı Şehir” adlı eserinin, “Yedinci Şehir”in
bette ki kendisinden önce sırası kapılmamışsa altıncı olmak zo- müjdecisi ve arayıcısı olarak görülmesi gerektiğini ifade ediyor.
rundadır. İddiasına göre ”Daracık sokakları, şirin mahalleri, ferah fahur
evleri, küçücük mescitleri ve küçük dünyalarında küçücük saa-
“Altıncı Şehir”, Tanpınar’ın “Beş şehir” adlı eserinin ardına düş- detleri yudumlayan anlaşılabilir insanlarıyla ‘Altıncı Şehir’, yerini
müş bir eser. Yazarı, eserini kaleme alış sebebini açıklarken Ah- şimdiki keşmekeşlere bırakıp tarih olmuştur. ‘Altıncı Şehir’, ar-
met Hamdi’nin tayininin Sivas’a çıkmamış oluşundan duyduğu tık mevcut olmayan fakat medeniyeti inşa eden önemli ayrıntı-
üzüntüyü dile getiriyor. Duyduğu bu boşluk hissini doldurmak lar yumağı olarak tarihe karıştığı için de şimdi ‘Yedinci Şehir’in
amacıyla “Altıncı Şehir”i kaleme aldığını söylüyor. “Altıncı Şehir” zamanıdır. ‘Yedinci Şehir’ şehir ruhu açışından yeniden üretilen
bir “Sivas Kitabı”… Yazarın Sivas’ta geçen çocukluk, gençlik ve değerlerin şehri olacaktır.” Öyle oldu mu ya da tam anlamıyla
sonraki hayat döneminin hatıralarıyla örülü. ”Altıncı Şehir bir beklediğini buldu mu Altıncı Şehir’in yazarı bilmem ama onun
“Sivas Kitabı” olduğu kadar “Anadolu Kitabı” olarak da okunabi- ardına düşmüş en az iki şehir kitabının olduğu ortadadır.
lir. Öyle ki, yazar Sivas’ı anlatırken yalnızca Sivas’a has olanların
yanında çoğunlukla Anadolu’nun ve Anadolu insanının müşterek “Altıncı Şehir”i okuduktan sonra aynı hisse bu satırların yazarı da
değerlerini ve geçmişini anlatıyor. kapıldı. Belki de bu herkesin “Neden benim şehrim yok?” şeklin-
de ifade edebilecek bir hisse kapılmasından kaynaklanıyor. “Beş
İnsan kendini “Altıncı Şehir”in bir “Sivas Kitabı” oluşuna benzer Şehir”de ve “Altıncı Şehir”de söz konusu edilen Konya, Ankara,
şekilde, “Her Anadolu şehrinin bir kitabı yazılsa ne güzel olur- Erzurum, İstanbul, Bursa, Sivas illerinde yaşayanlar; kendi şe-
du!” diye düşünmekten alıkoyamıyor. “Anadolu şehirlerine ait hirlerini yeniden yazmak istediler mi doğrusu merak ediyorum?
böyle bir külliyatın sahibi olmak da böyle bir külliyatı okumak Benim asıl sıkıntım ise, bir Samsunlu olarak, Samsun’un yoklu-
da ayrı birer zevk ve servet olurdu!” diye düşünüyor insan ve o ğu… Bir Canik Kitabı veya bilmem kaçıncı şehir … Yani Samsun’u
anda Amasya için yazılmış olan 7. Şehir’i hatırlıyor. Zaten “Al- anlatmak… Neden olmasın? Geçen ayki Çevre ve Şehir dergimi-
tıncı Şehir”in ismi bile yedinciyi zorunlu kılmıyor mu? Özkan zin kapak dosyası bir çıkış olabilir mi? Belki…

82 | ÇEVRE ve ŞEHİR | ARALIK 2012