Page 63 - index

maklara döndük. Yllar içerisinde ehir Ve bizim de Gece ehir ve Ben adl Nazm Payamn cümleleriyle; Güzel
kavramnn içini dolduracak yerleim iirimiz de ncel incel de krl / Dev- olmak nitelikli olmaktr. Güzel olan
birimleri oluturamadmz görmek rann kara yazan elleri / Ve bir yürek ana, eine, iine, mekânna yakan-
ac veriyor. Estetikten ve güzellikten, dolasn dursun / Puslu ve karl bir dr. Zaman da yaktrr onu kendisine.
uyumdan ve ahenkten yoksun barnak- Erzurum gecesinde / Akl gökyü- Güzel eskimez, eskitir. Güzel olmak,
lar kümesi ina etmiiz yllar yl... Yap- züne vuran terkedilmi mahalleleri / sr sahibi olmaktr. Güzelin özellikleri,
lar betonarme ve çok katl da olsa, yeni Toplasn sokak sokak kap kap / Bir ona eksiksiz ve hatasz taze ten do-
bir üslup ve mimari içeren belli bir tarz hüzünden geriye kalanlar diyerek kuyan srlar hücresinin ayrntlarnda
oluturulamad müddetçe, kalabalk- kendimizce ifade etmeye çaltmz gizlidir. inin ehli, ustas güzeldeki
larn kafasn soktuu dam hüviyetin- gibi, ehirlerimizin bu tür skntlar ayrntlar kefettikçe güzel, güzel olur.
den çok da ileri gitmez bu mekânlar halledilmeye çallsa bile, henüz daha Elin cahiline, kymet bilmez yol yordam
Oysa; Kültürel bir çevre oluturma çok emee ihtiyaç olduu bir gerçektir. aknna, nasipsize güzel niçin kendi-
sini göstersin ki.
3
geçmiten gelecee uzanan ve aralk- Gerçi, mazinin bizlere hediyesi olan
sz sürdürülen bir çabadr. Bu çabann, tarihi binalar için uraan birinin, Çe- Herkesin bildii gibi, eskiden ehirle-
bilim, ahlak, sanat, din, mimarî sosyal lik Gülersoyun bir röportajnda dedii rin içinde yer alan eski evler tek kat-
çevre gibi alanlarda en youn sürdü- gibi; Akama kadar oturup alarsak lyd ve çoununda bahçeleri vard.
rüldüü mekânlar ehirlerdir. Kültür durum daha beter olacak. Herkes Onlarn önünden geçerken, bahçele-
insandan yön alr ve ayn zamanda ona elinden geldii kadar çaba gösterme- rindeki aaçlardan etrafa yaylan güzel
yön verir. nsanolu özgürlüünü ve li. Bu bir orkestraya benzer; herkes koku uzayp giderdi sokak boyunca ve
kiiliini tabiatta deil, kültürel çevre bir enstrüman çalmal ki, ortaya bir ehri bu ekilde gezmek ayr bir lezzet
içindeki pratikleri ile kazanr. Kültürel müzik çksn. verirdi çocukluun güzellikleriyle ru-
çevreden kopuk, onu hesaba katmayan hunu oyalayanlara imdilerde ise;
topluluklar kendi ehirlerini kuramaz- Demek ki herkes kendine düen görev sökülen, arsa haline getirilerek koope-
lar. Her kültür çevresi kendi ehrini miktarnca bu duruma daha ciddiyetle ratifere verilen, eski durumunda bile
kurar, her ehrin kimliini yanstan yaklamal, bu konuda üstlerine düen kirliliin en youn olarak yaand
kendince bir yerel kültürü vardr ve vazifeyi gerektii gibi yapmayanlar bu yerler binalarla lebalep dolduktan
ehirler; sosyal ve kültürel yönü öne kendine tannan hak dorultusunda ve sonra ehir nasl hava alacak? Parka,
çkt ölçüde, insann hizmetine girer. gücü nispetinde ikaz etmeli Bu alan- yeil alana, güzelliin ruha dinginlik
Özellikle ehrin merkezinde kendi da yetki ve sorumluluk sahibi olupta, veren ayrntsna ihtiyaç yok mudur hiç
haline brakldklar için çou harap böylesine çirkin ehirler kuranlarn, buralarda? Kii bana düen yeil alan
olmu eski evler yklarak; yerlerine, gelecekte evlatlar tarafndan hayrla konusu niye hiç göz önüne getirilmez
ya da gerektii kadar ciddiye alnmaz
kimi be, kimi yedi veya sekiz katl yâd edilmeyecekleri kesindir. Ferah, yetkililer tarafndan. ehirlerin orta-
binalar oturtuluyor. Bir sokaa ba- mimarî açdan belli bir güzelliin öne snda vaha misali kalm baz arsalar,
kyorsunuz; binalarn biri bir metre çkt, kendini gösterdii, bakanlarn eski evler; moda tabirle kentsel dö-
ileride, dieri ondan iki metre geride, içinin açld, rahatlad iyi görünüm- nüüm dedikleri o ii yaparken neden
öteki daha ilerde... Çatlarn birbiriy- lü binalardan müteekkil ehirlerin, hâlâ ehrin hava alma noktalar olarak
le olan seviyesi de aa yukar böyle. gelecek nesiller için de iyi birer örnek ina edilmez de, buralara da bina ya-
D cepheler derseniz; çou bir fela- tekil edecei bilinmelidir. plr. Nerede ehircilik, nerede ehirli
ket... Gözü mahveden bir görüntü hâ- slâm sanatlaryla ilgili bilginin gayesi, olma duygusunun verecei hassasiyet,
kim çounda... Uyumdan ve birbirine yani bize bildirmeye çalt ey, görü- nerede gelecein ehirlerini ina ve
uygunluktan yoksun ekilde, çirkin mi nenin arkasndaki görünmeyene ula- imar etme faaliyeti?
çirkin renklerle boyanmlar. Velhasl mak, pratikteki gayesi ise dünyay ve
iç karartc bir görünü karnzda arz hayat güzelletirmektir. air ve yazar ehre ahsiyet kazandran, ona ken-
endam eden Bunun yannda, tarihi
eserlerin etrafndaki harap olmu eski
yerleim yerleri yklarak, buralarn te- Antalya
mizlenmesi ve çevre düzenlemesinin
yaplarak, ehrin geçmile ilgili yüzü-
nün iyice ortaya konmas gerekirken,
arsa haline getirilerek, ksa zamanda
buralarda binalar yükselir.
Sebüktay Kaann söyleyiiyle, belki de
onlar kuruna dizilmi ehirlerdir
ve oralarda; Önündeki arampolden
kurun arlnda bir keder akar /
Çocuklarn gözyalar karmtr içi-
ne çünkü / babalarn annelerin bir de
kularn

KASIM 2014 | ÇEVRE, NSAN ve EHR | 61