Page 53 - Çevre, İnsan ve Şehir Dergisi - Sayı 2

Bir farkla ki, büyüklük ve önem açsn-
dan ehir ya da kentten ayrlan met-
ropol de son tahlilde genel tanm içe-
risinde kalmakta ve ehir ya da kente
metazori bir modern anlam kazandr-
ma çabasn ortaya koymaktadr.
ster Doulu sterse Batl anlamyla
olsun, bize göre tanmsal bütünlük ve
anlam açsndan etkin olmas gereken
bak açs, ehir, kent ya da metro-
polün tarif edilme biçimlerini ken-
dilerinin oluturmas ve dolaysyla
tariflerin kent, ehir ya da metropolü
anlamlandrmasndan ziyâde kentin,
ehrin ya da metropolün tariflere an- Taç Mahal, Hindistan
lam kazandrmasdr. Yani söz konusu
kavramlar kendilerini ortaya çkaran
insan topluluklarnn kendilerine ka- Alman kültür sosyolou H. J. Helle; özerkliini ve bireyselliini muhafaza
zandrd toplumsal bütünlüü kendi bu rahatszl kentli insanlar arasn- edememesinden kaynaklanmaktadr.
tariflerine yükleyebilme hakkna sahip da çok yaygn olan bir kent krizi bilin- Çünkü kendisi için var olmas ve ken-
olmaldrlar. ci olarak nitelendirmektedir. Öyle ki, disi için anlam tamas gereken kent,
kentli insan karlkl ilikiler yuma bireyi kendisinden olmayan zorlama
Oysa modern yaplanmann yerleim içerisinde kendini kentle özdeletir- bir anlamla kuatmakta sonuç olarak
ve anlay hznn sürekli olma, anlam mekte ve giderek kent tarafndan ye- ta bütün deerleriyle bireyin kendisi
kazanma ve deitirme-deime hak- niden deitirilmektedir. olarak kentli olabilme yollarn kapat-
kn elinden ald ehir olgusu ilkin maktadr.
beton ynlar halinde kentleirken Genel bir bakla sürekli, yeni ve top-
bir zaman için de metal ve cam yn- tanc sorunlar üreten kent yaamnn Tarihsel dizgede ilk site dönemlerin-
lar halinde metropollere dönü(türül) en önemli ve en derin sorunlar birey- den 1800lerin sonlarna kadar birey-
mü, bu da ehre ya da kente özgü de tezahür etmekte ve bireyin etkin ler tarafndan kurulup anlam kazanan
olmad halde ehirli ya da kentli bir sosyal dayanaklar, geçmiten devra- ehirlerde esas olan ehrin birey ya
rahatszlk duygusunun ortaya çkma- lnan deerler, dsal kültür öeleri da bireylere göre yaplandrlmas öl-
sna neden olmutur. ve yaam teknii karsnda varolu çüsüdür. Böylece bireysel, toplumsal
ve genel yenilenme araylar ile dei-
im ve dönüüm ihtiyaçlar da toplum
tarafndan gerektii gibi hissedilerek
ve gerektii gibi gerçekletirilerek
olageldii için ehir olarak yaanan
mekânlar mensuplar için birer mem-
leket ehir hüviyeti kazanabilmitir.
Erken modern zamanlarla birlikte
memleket ehirler de her gün kendin-
den ya da kendine benzeyen dierle-
rinden bir eyler bulabilen ehirli in-
san, modern zamanlarla birlikte neye
uradn anlamadan, içine dütüü
metropollerde/kentlerde bunun tam
tersini yaamakta, her gün kendisin-
den olmayan saysz eyle karla-
makta, sonuç olarak ta hiçbir eye
anlam veremeden, hiçbir eyi kontrol
edemeden, gündelik hayatn tahak-
kümüne kaplmakta ve önce yaad
Angkor Vat, Kamboçya
mekân üzerinde ilkin - kente/metro-

TEMMUZ 2014 | ÇEVRE, NSAN ve EHR | 51