Page 92 - Çevre, İnsan ve Şehir - Sayı 11

zim zamanmzda bu iin hiç eitimi,
bilgisi yoktu ama buna ramen biz
kendimize bir ilke oluturduk. im-
dikiler eitimlerini okuldan alp ge-
tiriyorlar daha iyi olmalar gerekiyor.
Oysa bugünkü restorasyonlarda lü-
zumsuz hatta zararl olanlar bile var.
Cahide Tamerin restorasyon konu-
sunda kendi tarzn belirgin kld
çal mas Yedikule Hisar restoras-
yonudur. 1958de balayan 1970e
kadar süren, o günkü koullarda ola-
naklar zorlayarak yeni tetkikler orta-
ya koyduu bu çal may öyle anla-
tyor Cahide Tamer: Onarma Büyük
Altnkapda baladk. Gü neydeki
pilonda kaplamalar kopmak üzere
Ayasofya idi. Bu bloklarn krlp bozulmadan
Ayasofya
2005 tarihinde 90 yanda iken vefat eser nosyonu yoktu. Ve bizimle sizin yerlerine yeniden yerletirilmeleri
gerekiyordu. skele kurmak mümkün
etmitir. Mezar, Zincirlikuyu Me- tanz kymetli diye alay ediliyordu. deil di. Son derece ar olan kapla-
zarlndaki aile kabristanndadr. Cahide Tamer restorasyan ile ilgili ke- ma içilerin üzerine dökülebilirdi,
iferin ve teknik artnamelerin hazr- can güvenlii açsndan da tehlikeli
Restorasyon iir Gibidir lanmasnda ve bu konuda bir düzen idi. ki metre yüksekliinde kum y-
Yaznn giriinde de bahsedildii oluturulmasnda da katklar çok olan drdm, kaplamalar kumun üzerine
üzere Cahide Tamerin ülkemizin bir mimardr. O yllarda eski eserlerin ittirdim. Düenleri topladk. Bunlar
restoras yon konusundaki öncülerin- onarmyla ilgili ne birim fyatlar, ne son derece iri, ar mermer lerdi. t-
dendir. Tamerin önemli klan baka artna me, ne de belirli ilkeler vardr. tikçe merdiven gibi döküldüler. Sonra
bir özellik ise ariv tutmadaki titizlili- Cahide Tamer, Rölöve Bürosundaki tayc iskeleyi kurdum. Altn ka pda
i ve baarsdr. Tameri kitap haline 14 yllk uy gulamalar srasnda teknik sa bölümdeki geçidin lentosu krl-
getirdii özenli not lar, yazmalar, artnameyi kendilerinin yazdklarn, m, açklk duvarla doldurulmutu.
restorasyon kaytlar ve dialar, ül- birim fyatlar tahmin ederek, ya da Ben betonarme çerçeve ile lentoyu
kemizde restorasyon literatü rünün deneyerek (ii yaptrp puantaj tuttura- asky aldm açp transparan hale
olumasna büyük bir katkda bulun- rak), ustalarla ko nuarak gelitirdik- getirdim. Çünkü Bizans döneminde
mutur. Cahide Tamer, kitaplarnn lerini ifade etmektedir. Faruk Çeçen, iken bu kap özgünlüünü yitirmiti.
önsözünde ariv tutmaya balama- Vakfar naat Müdürü olunca onun Özgün kapy betonar me çerçeveye
snn meslee ilk atand yllarda bir hazrlad bilgileri bir araya getirerek alp askya alm gibi oldum.
hocas nn tavsiyesi olduunu ve bunu bir teknik artname kitab hazrla- Restorasyonu iir yazmaya benze-
titizlikle uyguladn dile getirir. Ta- mtr. Bugün kullanlan Eski Eserler ten Cahide Tamer, Bakas da yazar
mer stanbul dergisindeki röportajn- artnamesinin çk da budur. ama sizin iiriniz bakadr... hisse-
da o yllarda restorasyon konusunda Cahide Tamerin restorasyon konu- deceksiniz. Ben bir eski eserin ta-
henüz bir fkir birli i bile olmadn sundaki ilkeleri olabildiince asl mir öncesi gördü ümde hayal ede-
u çarpc anekdotla anlatr: Eski koru makla özetlenebilir. stanbul rim, bu nasl restore ederim diye.
esere intisap ettiim zaman daha dergisindeki röportajnda bunu öyle Restorasyonda öyle bir ey vardr.
diplomalar hazrlanmamt, bana anlatmaktadr: Eser abidevi hüviye- Ya dondurma onarm yaparsnz, ya
akademiden bir kât verdiler mezun tini muhafaza ediyorsa, onun bütün restorasyon yaparsnz ya restitüs-
oldu diye. Sonra diplomam almaya doneleri varsa, eserin kabil olduu yon yaparsnz. Ne var ki yapacanz
akademiye gittim. Müdür muavini kadar mimari hüviyetini bozmamak ey sizden sonraki tarihçilere ii de-
Ne oldu Cahide nereye girdin? diye lazm. Ama i harabe olmu sa, stan- jenere etmeden ulatrmaktr. Ve ayn
sordu. Eski eserlere girdim dedim. bulu yeniden fethedeceklermi gibi zamanda da iklim koullarndan vb.
Vah vah çok kötü bir yer seçmisin surlar ayaa kaldrmamzn gerei korumaktr. Yedikulede özgün lento
dedi. Oradan çktm Müdür Burhan yok. Hatta yklm, devrilmi bir su- varken neden ataym. Bu güzel bir
Topraka gittim. Tebrik ederim çok run olduu yerde muhafazas bile an- restorasyondur. Pe riyotlar yitirme-
güzel dedi. Düünün mezun oldu- laml. Suru ile ayaa kaldrp yapld mek önemlidir. Semavi Eyice benim
um akademide müdür böyle, mua- zamandaki gibi muhafaza etmenin için bir yerde güzel söz ler söyledikten
vin böyle diyor. 1943de kimsede eski lüzumu yok. Yeter ki kaybolmasn. Bi- sonra kemer talar görünmüyor

|
90 ÇEVRE, NSAN ve EHR | ARALIK-2 2015