Page 185 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

Engin YILDIZ - İsmail BULUT

Ülkemizde bugüne kadar bu tür kapsamlı bir çalışma yapılmamış olup,
ÇEM Genel Müdürlüğü tarafından oluşturulan metod ile 1 kN/m²›nin üzerinde
çığ basıncı olan potansiyel akma ve birikme alanları mavi renkle, aynı şekilde
1 kN/m²›nin üzerinde çığ basıncı olan aktif akma ve birikme alanları ise
mavi taralı olarak gösterilmektedir. Buna ek olarak, potansiyel çığ başlama
bölgeleri kırmızı renkle, aktif çığ başlama bölgeleri ise kırmızı ve taralı olarak
haritalandırılmaktadır.
Bu çalışmada da aynı yöntem kullanılarak, ülkemizdeki çığ tehlike
haritalamasının daha sistematik ve anlaşılır bir şekilde sunulması
hedeflenmektedir.

3. Bulgular ve Tartışma

Palandöken Kayak Merkezi ve çevresinde birçok otel, geçici konaklama
tesisleri, kayak pisti, yerleşim alanı ve güvenlik güçlerine ait yapılar
bulunmaktadır. Özellikle bazı oteller ve jandarma karakolu çığ tehlikesine
maruz kalmakta olup, bölgedeki yapıların çığ riski altında olması, kar çığlarının
bölge için önemli bir sorun teşkil ettiğini göstermektedir. Bu yapılara etki eden
veya edebilecek çığ başlama bölgeleri RAMMS programı ile analiz edilmiş ve
sonuçları aşağıda verilmiştir:

Tablo 2. Jandarma Karakolu Bölgesi AÇBB Çığ Basınç, Hız ve Yükseklik
Değerleri.
Çığ Basıncı Çığ Hızı Çığ Yüksekliği
AÇBB NO
(kPa) (m/s) (m)
19. 121 20.1 5.76
22. 422 37.5 12.5
23. 288 31 9.35
28. 359 34.6 8.34
Tablo 2’ye göre, farklı AÇBB alanlarındaki çığ basıncı, hızı ve yüksekliği
değerlerinde belirgin farklılıklar gözlenmektedir. En yüksek çığ basıncı 422 kPa
ile 22. AÇBB’de, en düşük çığ basıncı ise 121 kPa ile 19. AÇBB’de ölçülmüştür
(Şekil 11). Benzer şekilde, çığ hızı en fazla 37.5 m/s ile 22. AÇBB’de, en az 20.1
m/s ile 19. AÇBB’de tespit edilmiştir (Şekil 12). Çığ yüksekliği açısından ise
en yüksek değer 12.5 m ile yine 22. AÇBB’de, en düşük değer ise 5.76 m ile
19. AÇBB’de kaydedilmiştir (Şekil 13). Jandarma karakoluna doğrudan gelen
değerler ise basıncın 80 kPa, hızın 17 m/s ve çığ yüksekliğinin 14 metreye kadar
ulaştığı tespit edilmiştir. Nitekim 18 Ocak 2016 tarihinde meydana gelen bir çığ
olayı, karakolun kafeteryasına zarar vermiş ve bir askerin yaralanmasına neden
olmuştur. Bulunan bu sonuçlara göre ilerde oluşabilecek çığın 2016 yılındaki
çığ olayından daha kötü sonuçlara neden olabileceği öngörülmektedir.

184 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi