Page 184 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

Türkiye’de Potansiyel Çığ Başlama Bölgelerinin Tespiti, Çığ Mobil Uygulaması ve Çığ
Tehlike Haritalarının Hazırlanması Süreçleri: Palandöken Kayak Merkezi Örneği

(kg/m³) ve SAM verisi simülasyonlar için gerekli verilerdir. Kar topu etkisinden
dolayı meydana gelen birikme miktarı ve direnç alanları ise opsiyonel olarak
analizlere eklenebilmektedir. Çıktı olarak akış hızı, basıncı, yüksekliği, akma ve
birikme sınırlarını verir. 2005’ten beri kullanılan bu yazılım, 2010’dan sonra ticari
olarak kullanıma açılmıştır. RAMMS modeli ile çığ senaryolarını simüle etmek
için (Christen ve diğerleri, 2010) girdiler ve kullanılan parametreler şunlardır:
• 5 x 5 çözünürlüğünde sayısal yükseklik modeli (SAM),
• Arazi incelemeleri ve kullanılan algoritma sonucunda elde edilen aktif
ve potansiyel çığ başlama bölgeleri,
• Yoğunluk (kg/m³): 300,
• Sürtünme yasası: Voellmy Modeli,
• Tekerrür periyodu: 100 yıl,
• Çığ boyutu: Büyük,
• Kopma derinliği: Palandöken Kayak Merkezi meteoroloji istasyonu
verilerindeki eksiklikler nedeni ile çalışmada kullanılamamıştır. Başlangıç
bölgesindeki kırılma derinliğini belirlemek için, Avusturya Alpleri’nde
yapılan Schellander’in (2004) çalışmasındaki yaklaşım benimsenmiş ve
100 yıllık kırılma derinliği 1.6 m alındı,
• Sürtünme parametreleri: Otomatik olarak işaretlenmiştir.
İsviçre, Avusturya ve Fransa gibi
ülkeler çığ tehlike haritalaması
yaparken renk skalası kullanmaktadır.
Renk skalası, iki boyutlu çığ
simülasyon sonuçlarından elde
edilen basınç değerlerine göre
belirlenmekte ve haritalama işlemi
bu verilere göre yapılmaktadır.
Örneğin, Şekil 10 da görüldüğü
üzere, Avusturya›da 1 ila 10 kN/
m² arası çığ basıncının görüldüğü
alanlar sarı renkle, 10 kN/m² ve üzeri
basınç değerine sahip bölgeler ise
kırmızı renkle gösterilmektedir.
Bu renk skalası, çığ tehlikesinin
seviyesini görsel olarak daha
anlaşılır hale getirerek kullanıcıların
riskleri kolayca değerlendirmesine Lejant
imkân sağlamaktadır. Tehlike Bölgeleri
Sarı Bölge
Kırmızı Bölge

183
Özel Sayı / 2024