Page 53 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 6

Cansu Öztürk

1. Giriş

Sakin Şehir Hareketi, modern yaşamın hızına ve yaygınlaşan fast food kül-
türüne bir tepki olarak 1999’da İtalya’da başlamıştır. Hareketin temel amacı,
kentlerde yaşam kalitesini artırmak, yerel kimlikleri ve kültürel mirası korumak,
sürdürülebilir bir çevre oluşturmak ve toplumsal dayanışmayı teşvik etmektir.
Cittaslow, adını İtalyanca “citta” (şehir) ve İngilizce “slow” (yavaş) kelimelerinin
birleşiminden alır ve sembolü olan salyangoz, yavaş yaşamın ve doğanın önemi-
ni temsil eder. Günümüzde bu hareket, 30’dan fazla ülkede 230’dan fazla şehir
tarafından benimsenmiş, küresel bir ağ hâline gelmiştir (Şahinkaya, 2010:1).
Sakin Şehir, insanların birbirleriyle etkileşimde bulunabileceği, sosyalleşebi-
leceği, kendi kendine yetebilen, sürdürülebilir bir yaşam tarzını destekleyen;
el sanatlarına, doğaya, gelenek ve göreneklere değer veren, altyapı sorunları
olmayan, yenilenebilir enerji kaynakları kullanan ve teknolojinin nimetlerinden
faydalanan uluslararası bir şehirler ağıdır (Cittaslowturkiye, 2023). Hareketin
ana felsefesi, kentlerin gerçekçi ve uygulanabilir çözümlerle yaşam kalitesini
artırmak, yerel ekonomiyi canlandırmak ve doğal çevreyi korumaktır.
Sakin Şehir kriterlerini incelediğimizde yedi ana başlıktan oluştuğunu gör-
mekteyiz: çevre politikaları, altyapı politikaları, teknolojiden yararlanarak kent
kalitesinin artırılmasına yönelik faaliyetler, yerel ürünlerin ve üretimin destek-
lenmesi, misafirperverlik/konukseverlik, sosyal uyum ve farkındalık, ortaklıklar.
Bu genel başlıklar, alt başlıklar ile detaylandırılmış ve zorunlu olan ile olmayan
kriterleri bünyesinde barındırmaktadır (Cittaslowturkiye, 2023).
Bu araştırmanın amacı, Sakin Şehir Hareketi’nin Türkiye’deki uygulanabilirli-
ğini ve etkilerini değerlendirmektir. Özellikle Sinop ilinin Gerze ilçesi üzerinde
odaklanarak, Sakin Şehir kriterlerine uyum sağlama sürecinin incelenmesi ve
bu sürecin kentsel yaşam kalitesi, çevre politikaları, yerel ekonomi ve sosyal
uyum üzerindeki etkilerinin analiz edilmesi hedeflenmiştir. Gerze, 2017’de Sa-
kin Şehir unvanını alarak bu uluslararası ağa katılan bir ilçedir. Doğaya göster-
diği özen, el sanatlarına ve yöresel yemeklere verdiği değer ile tanınan Gerze,
çevre odaklı projeleriyle de dikkat çekmektedir. Parkların güneş enerjisiyle ay-
dınlatılması, atık yönetimi ve altyapı iyileştirmeleri gibi girişimler, ilçenin sürdü-
rülebilirlik hedeflerine katkıda bulunmaktadır.
Araştırma, Sakin Şehir Hareketi’nin genel prensipleri ve kriterleri doğrultu-
sunda Gerze ilçesinin değerlendirilmesini içermektedir. Bu kapsamda, Ger-
ze’nin çevre politikaları, altyapı çalışmaları, yerel ürünlerin desteklenmesi,
misafirperverlik, sosyal uyum ve farkındalık gibi ana başlıklar altında yapılan
projeler ve girişimler incelenmiştir. Ayrıca, bu hareketin Gerze’nin ekonomik,
kültürel ve sosyal yapısına etkileri detaylandırılmıştır. Araştırmada nitel ve nicel
araştırma yöntemleri bir arada kullanılmıştır. Nitel araştırma yöntemleri kap-
samında, belge analizleri yer almıştır. Ayrıca, literatür taraması yapılarak Sakin
Şehir Hareketi ve Sakin Şehir kriterleri hakkında bilgi toplanmıştır.

52 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi