Page 154 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 6

20 Eylül 2024 Tarihinde Türkiye’de Meydana Gelen Şiddetli Yağış
ve Sel Olayının Meteorolojik Analizi (Trabzon İli, Araklı ve Çevre İlçeleri)

Şekil 4. Trabzon radarı ve Araklı ilçesi arası kuş uçuşu mesafe
2.4 Kararsızlık İndeksleri

SkewT-logP diyagramı, , atmosferin düşey kesitini inceleyerek yer seviye-
sinden üst seviyelere kadar olan basınç, sıcaklık, nem ve rüzgar bilgilerini su-
nan bir diyagramdır. Radiosonde rasatları kullanılarak oluşturulan bu diyagram
atmosferin kararlılığı ve kararsızlığına dair kritik analizler sağlar. Ayrıca bulut
yükseklikleri gibi meteorolojik bilgilerin belirlenmesine yardımcı olur (Arslan
&Yıldırım, 2015). Kararlılık ve kararsızlık analizinde kuru veya nemli adyaba-
tik sistemlerin (dışarıdan ısı alışverişi olmayan sistemler) incelenmesi oldukça
önemlidir. Yükselen havanın soğuyup yoğunlaşması sonucu oluşan yağışlarda
atmosferin düşey hareketleri oldukça önemlidir. Kararlı Atmosfer, Alt seviyeler-
de soğuma ve nispi nemin azalması havanın çökmesine yol açarak atmosferin
kararlılığını artırır. Bu koşullarda: Alçak, stratiform tipi bulutlar görülür. Hava
sakin ve hafif rüzgarlı olur. Yağışlar genellikle hafif yağmur ya da çisenti şek-
lindedir. Kararsız Atmosfer ise Alt seviyelerdeki ısınma ve nispi nemin artması,
havanın yükselmesine neden olarak kararsızlık yaratır. Bu koşullarda: Kümülü-
form tipi bulutlar oluşur. Hava rüzgarlı ve türbülanslıdır. Oraj, dolu, kar sağana-
ğı, yağmur gibi hava olayları gözlemlenir (Çöleri vd., 2006).
Yoğunlaşma Seviyesi (LCL), doymamış bir hava parselinin kuru adyabatik
olarak yükseldiği zaman doygun hale geldiği seviyedir. Yere yakın tabakanın
nemliliği ve bulut yükseklik analizi için oldukça önemlidir, LCL seviyesinin yere
yaklaşması, oraj hücrelerinin oluşma ihtimalini artırır (Stockpole, 1967).
Denge Seviyesi (EL), yükselen hava parselinin sıcaklığının çevre sıcaklığı ile eşit
olduğu seviyenin yüksekliğidir ve bu seviyeden sonra parsel yükselmez. Serbest
Konveksiyon Seviyesi (LFC), kararsızlığın başladığı en alt tabakadır. Ortam sıcak-
lığının, aynı seviyedeki doymuş hava parselinin nemli adyabatik çöküş hızından
daha hızlı düştüğü atmosferdeki yükseklik seviyesidir (Karmakar & Quadir, 2017).

Yıl 3 / Sayı 6 / Aralık 2024 153