Page 146 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Kent Planlama Perspektifinden İklimin Geleceğine İlişkin
Mekânsal Öngörüler: Antalya Havzası Örneği

Yaşanacak olası risklere karşı canlılığı ve toplumu koruma fikri, kentsel mekan
sistemine ilişkin çok boyutlu sorunları gündeme getirmiştir. Kentsel yaklaşımların
ve farklı ölçeklerdeki stratejilerin iklim değişikliğinin başlıca zorluklarına
cevap vermesi kritik bir konu haline gelmiştir. Bu nedenle, son yıllarda iklim
faktörleriyle birlikte kentsel mekânsal planlamaya ilişkin araştırmalara ilgi
artmaktadır. IPCC 2007 raporu, şehir düzeyinde iklim değişikliği araştırmalarının
önemli bir konu haline geldiğini ortaya koyduktan sonra, iklim değişikliği için
şehir planlaması üzerine yapılan çalışmalar, şehirleşme modellerinin dinamik
ilişkisinin analizlerinden kentsel mekân sistemlerinin iç sistemleri üzerine
araştırmalara kadar kapsamlı bir yapı kazanmıştır (IPCC, 2007).
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC)
kapsamındaki bazı ilerlemeler ve otuz yıllık çabalar antropojenik sera gazı
(GHG) emisyonlarının artışını durdurmamaktadır (Kemp vd., 2022). Bununla
birlikte, iklimsel riskler zamanla boyutlanmakta ve dünya genelinde küresel
aşırı hava olaylarının meydana gelme sıklığı artmaktadır (Abbass vd., 2022).
Dolayısıyla yakın gelecekte iklim değişikliğinin kaçınılmaz olarak yerleşimler
için çok daha önemli bir sorun haline geleceği açıktır. Mevcut süreçlerin etkisini
azaltmak veya toplumların maruz kalma düzeyini yönetebilmek için müdahale
edilebilecek alanlar kentler olup, en temel müdahale araçlarından biri ise
‘planlama’ olarak ifade edilebilir. Özetle, iklim değişikliğinin etkilerini artıran
kentsel çevreler, aynı zamanda eylemin ve müdahalenin başlaması gerektiği
alanlardır.
İklim değişikliği etkilerini artıran unsurlara ilişkin çözüm önerileri geliştirmek
ve toplumları bekleyen iklim risklerine karşı hazırlıklı olarak aşırı olaylara uyum
stratejileri üretmek oldukça önemlidir. Fakat iklim krizini yönetebilmek için
öncelikle iklimin hâlihazırdaki değişim sürecini anlamak gerekmektedir. UN
Habitat (2014), İklim Değişikliği için Planlama Raporu, konu ile ilgili uzmanlar
ve özellikle şehir plancıları için stratejik ve değer-tabanlı yaklaşım sloganıyla
araçlar serisi yayınlamıştır. Buna göre, modülün ilk aşaması iklim değişikliğiyle
birlikte neler yaşandığını anlamaktır ve sürecin aşamalarına yer verilmektedir
(Şekil 1).

Yıl 2 / Sayı 4 / Temmuz 2023 131