Page 104 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Akıllı Şehirler ve Sürdürülebilir Kentsel Dönüşüm

Akıllı şehirler ve kentsel dönüşüm arasında doğrudan ilişki kurulan eylemlerin
başında 26 numaralı eylem ve bu eylem altında listelenen performans
göstergeleri gelmektedir (bkz. Tablo 4 ve Tablo 5). Bu eylem ile kentsel dönüşüm
ve kentsel gelişim alanlarının akıllı bölgeler olarak değerlendirilmesine ilişkin
ulusal ölçekli kararlar alındığı, bu bölgelerin hayata geçirilmesine ilişkin
kapsamın tariflendiği ve de eylemin kritiklik seviyesinin orta olarak tanımlandığı
görülmektedir. 26 numaralı eylem dışında akıllı şehirler ve kentsel dönüşüm
arasında doğrudan ilişki kurulan toplamda 12 eylem bulunmaktadır (bkz. Tablo
4). Bu eylemlerin doğrudan ilişkiler kadar dolaylı ilişkileri de işaret ettiği tespit
edilmiştir. Bunlardan üçünün çok yüksek, yedisinin yüksek, ikisinin ise orta
seviye kritik öneme sahip olduğu görülmektedir (bkz. Tablo 4). İlgili eylemlerin
ise 2023 hedef yılı itibariyle tam olarak hayata geçirilemediği yapılan literatür
taraması sonucunda tespit edilmiştir (bkz. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim
Bakanlığı, 2023). Gerek akıllı şehirler gerekse de sürdürülebilirlik konusunda
ortaya konan hedeflerin hayata geçirilememesinin en temel sebebi olarak
ise COVID-19 pandemisi ve pandeminin ortaya çıkardığı olumsuz çevresel,
ekonomik ve sosyo-kültürel koşullar gösterilebilir (bkz. United Nations, 2022).
Detaylı olarak incelendiğinde, ilgili eylem planı kapsamında tariflenen
performans göstergelerinin genel bir çerçeve çizdiği ve akıllı şehirlerin hayata
geçirilmesine yönelik kentsel dönüşüm uygulamalarını serbest ve esnek
bıraktığı görülmektedir. Bu bağlamda, yerel ölçekli akıllı şehir stratejileri ve
eylem planları hazırlanırken gerek kent gerekse de mahalle ölçeğine yönelik
performans göstergelerinin tariflenmesi gerekliliği göz ardı edilmemelidir.
Bu göstergeler hazırlanırken, 2020-2023 UAŞSEP kapsamında tariflenen
ilişkisellik göz önünde bulundurularak, sürdürülebilir kentsel dönüşüm
yaklaşımı da kapsama dahil edilmeli ve göstergeler arası ortaklıklar kurulmaya
çalışılmalıdır. Bu ortaklıkların kurulmasına yardımcı olmak amacıyla oluşturulan
performans gösterge matrisi (bkz. Tablo 5), 2020-2023 UAŞSEP kapsamında
ortaya konan ve kentsel dönüşüm ile ilişkilendirilen performans göstergeleri
ve sürdürülebilir kentsel dönüşüm bileşenleri arasındaki bağlantısallığı
ortaya koymaktadır. Bu bağlantısallıklar özelinde akıllı şehirlerin hayata
geçirilmesine yönelik özelleşmiş sürdürülebilir kentsel dönüşüm performans
göstergeleri tariflenerek, bu göstergeler üzerinden bu uygulamaların ölçme
ve değerlendirmesi kolaylaştırılabilecektir. İlgili performans gösterge setlerinin
hazırlanmasında sürdürülebilir kentsel dönüşüm uygulamalarında akıllı şehir
yaklaşımının yerel ölçekli yansımalarına yol göstermek amacıyla aşağıda bazı
detaylandırılmış tematik tartışmalara yer verilmiştir.
Ortak Bir Yol Haritası Üretmek: Sürdürülebilirlik
Görüldüğü üzere akıllı şehirler ve sürdürülebilir kentsel dönüşüm birbiri ile
uyumlu ve de birbirini kapsayan niteliklere sahiptir. Bu niteliklerin başında,

Yıl 2 / Sayı 4 / Temmuz 2023 89